کتاب نقد و نظر

هنگامي که «ماکسيم گورکي»، از اردوگاه‌هاي سيبري ديدن کرد، تا آخرين ساعات همه‌چيز همان‌طور گذشته بود که قدرت مي‌خواست. در همان لحظه‌هاي آخر بود که زنداني‌اي حقيقت را پيش روي نويسنده‌ي بزرگ روس گذاشت و به قول الکساندر سولژنستين، درست در زماني که گورکي سوار بر قايق، آنجا را ترک مي‌کرد، آن زنداني تيرباران شد و توامان همه‌ي آن آرمان‌هاي انساني جا گرفته در ذهن شبه‌ پيامبر شوروي، درحال فروريختن بود. هرچند او نمي‌دانست که اين فروريختن هم، به قيمت جان آن زنداني تمام شده است! گورکي پيرسال‌تر از آن بود که بتواند براي روايت آن‌چه دانسته بود کاري کند و ازهمين‌رو ظهور سولژنستين و روايت‌هايش از گولاگ، الزامي بود و مبدل به سهمگين‌ترين روايت‌هاي تاريخ بشري از سرحدات رنج زير يوغ استبداد شد. با اينکه در آغازين سال‌هاي پسااستاليني، نيکيتا خروشچف، سومين رهبر اتحاد جماهير شوروي، از در دوستي با سولژنستين درآمد و اجازه‌ي انتشار کتاب «يک روز از زندگي ايوان دنيسويچ» را صادر کرد، اما هيچ‌کس انتظارش را نداشت ماجراي گولاگ و گولاگي‌ها، از آن‌چه بر ايوان دنيسويچ رفته، فراتر باشد. شوک عظيم دوازده سال پس‌از چاپ «يک روز از زندگي...» اتفاق افتاد: نسخه‌هاي زيرزميني و بدون سانسور «مجمع‌الجزاير گولاگ»، حاصل ده سال تحقيق و تفحص الکساندر سولژنستين از اردوگاه‌هاي کار اجباري شوروي و گفت‌وگو با بازماندگان، در زمستان 1974، ميان مردم دست به دست شد. درحالي‌که جاسوسان کا. گ. ب، در همه‌جا به‌دنبال سولژنستين‌خوان‌ها بودند، وقايع‌نگاري هول‌انگيز و هوش‌رباي برنده‌ي نوبل ادبيات 1970، منظر مردم شوروي و همه‌ي جهانيان را نسبت به اعماق وحشت زيستن در جهان استاليني، براي هميشه تغيير داد. مجمع‌الجزاير گولاگ به مثابه‌ي تجربه‌اي در تحقيق و تفحص ادبي، فقط از عهده‌ي نويسنده‌اي متعهد، چپ‌گرا و معتقد به آرمان‌هاي بزرگ اخلاقي و انساني هم‌چون سولژنستين برمي‌آمد که وجدان بيدارش، به او اجازه‌ي سکوت برابر رنج و محنت مردمش را نمي‌داد. خواندن کتاب بزرگ سولژنستين، در زمانه‌ي اکنون، بايد همراه با يادآوري جمله‌هاي خود او در پيامش هنگام دريافت نوبل ادبيات باشد، تا گولاگ‌هاي دور و نزديک خودمان را در همين هزاره‌ي سوم، فراموش نکنيم: «بياييد هيچ‌يک از مدعوين اين خوان ضيافت از خاطر نبرند که همين الساعه زنداني‌هاي سياسي در دفاع از حقوقي که محدود و پايمال شده‌اند، در اعتصاب غذا به سر مي‌برند.»

کتاب جامعه شناسی پست مدرنیسم نوشته اسکات لش با ترجمه حسن چاوشیان توسط انتشارات مرکز با موضوع جامعه شناسی، علوم اجتماعی به چاپ رسیده است. این کتاب حاوی مجموعه‌ی منسجم و پیوسته‌ای از تحلیل‌های جدی جامعه‌شناسی درباره‌ی پست مدرنیسم است و در آن پست‌مدرنیسم براساس نظریه‌ی اجتماعی، مطالعه‌ی جامعه‌شناختی فرهنگ و شالوده‌های قشربندی اجتماعی مربوط به آن، تحلیل و تبیین می‌شود. سه فرضیه در مودر پست‌مدرنیسم بررسی می‌شود: فرضیه‌ی تغییر فرهنگی که پست‌مدرنیسم را براساس "تمایز زدایی" از مدرنیسم جدا می‌کند؛ فرضیه‌ی نوع فرهنگی که مدرنیسم را "گفتمانی" و پست مدرنیسم را "تصویری" می‌داند، و فرضیه‌ی قشربندی اجتماعی که تولیدکنندگان و مخاطبان این دو نوع فرهنگ را در قشرهای در حال افول و ظهور جست‌وجو می‌کند. معرفی مباحث کتاب جامعه شناسی پست مدرنیسم پست مدرنیسم: به سوی یک تلقی جامعه شناسی پست مدرنیسم و نظریه ی اجتماعی تبارشناسی و بدن: فوکو/دولوز/نیچه پست مدرنیته و میل عقلانیت ارتباطی و میل مدرنیته یا مدرنیسم؟ وبر و نظریه ی اجتماعی معاصر فرهنگ پست مدرن نظریه ی انتقادی و فرهنگ پست مدرنیستی: افول هاله گفتمان یا تصویر؟ پست مدرنیسم به مثابه نظام دلالت مدرنیسم و پست مدرنیسم و همبسته های اجتماعی آنها مدرنیسم و هویت بورژوایی: پاریس/وین/برلین مدرنیزاسیون و پست مدرنیزاسیون در آثار پی یر بوردیو