کتاب چند واقعیت باورنکردنی

معرفی کتاب منطق جامعه شناسان سیاسی ایران عدم نقد آثار جامعه شناسی در ایران و عادات غیر انتقادی در جامعه شناسی ایران موجب شده است که آثار علمی تولید شده مورد نقد قرار نگیرد و تولیدات علمی آماج تقاضاهای بیرونی قرار بگیرد. این آثار بعد از تولید معمولا توسط جامعه علمی خوانده نمی‌شود و بر این اساس نقدی نیز از این آثار منتشر نمی‌شود. بعد از نقد چنین آثاری، مولفان نیز هیچ برخوردی (بد یا خوب) با چنین نقدی ندارند و آنها اساسا پی گیر بازخورد آثار خود در جامعه علمی نبوده‌‌اند. کتاب منطق جامعه‌شناسان سیاسی ایران: تحلیل انتقادی پژوهش‌های منتشرشده جامعه‌شناسی سیاسی در ایران، درصدد بررسی الگوی تبیینی محققان ایرانی است که در حوزه جامعه‌شناسی سیاسی آثاری منتشر کرده‌اند. کتاب نشان می‌دهد که الگوی به کار رفته در هر اثر متفاوت از دیگری بوده و از تبیین‌های علمی مندرج در کتاب‌های فلسفه علوم اجتماعی به دور هستند. با عنایت به نبود یک الگوی مشخص در چنین آثاری، کشف منطق علمی این آثار نیز مشکل است و مسلم است که الگوی اصلی و معیار ما برای مقایسه نیز از نقد مبرا نیست. نقدهای ما کمتر درگیر مباحث روش شناسی، معرفت‌شناسی و مباحث فلسفه علوم اجتماعی می‌شود. ما درباره روش آنها صحبت نمی‌کنیم که آیا آنها از فردگرایی روش شناختی استفاده کرده‌اند یا از روش‌های فراپوزیتویستی؟ هدف ما درگیر شدن در مناقشات نیست. سعی می‌کنیم،نقد درون پارادایمی انجام دهیم. می‌خواهیم نشان دهیم که آیا محققان در آثار خود توانسته‌اند مدعای خود را به صورت مستدل نشان دهند یا خیر؟ مستدل بودن مدعای محققان بر این امر دلالت دارد که روش‌های بکار رفته در کتاب، چقدر خود محقق، خوانندگان و جامعه شناسان سیاسی را اقناع و مجاب نموده است. محققان تا چه اندازه‌ای توانسته‌اند دلایل محکمه‌پسند ارائه نمایند و خود را قانع و مخالفان را مجاب سازند و...

گاردجوان، بهترین اثر فادایف، که نوشتن آن در سال ۱۹۴۳ آغاز شده و گویا تاسال ۱۹۵۱ ادامه داشته است، داستان مبارزات گروهی از جوانان یک شهر کوچک معدنی اوکراین با نیروهای اشغالگر فاشیسم آلمان است؛ مبارزانی که به اعتبار خود کتاب، مردمان ساده و ناشناس این شهر کوچک را به‌صورت قهرمانانی بزرگ و معروف در سراسر جهان درآورد. مبارزات گروه جوانان “گاردجوان”، با آنکه در نظر اول به‌صورت فعالیت‌هایی آزاد و تا اندازه‌ای فی‌البداهه جلوه می‌کند، در واقع از نزديک با شبکۀ بسیار سازمان یافتۀ هسته‌های زیرزمینی حزبی و عملیات سرتاسری پارتیزانی در ارتباط است. از سوی دیگر، این مبارزات همچنین به‌گونه‌ای طبیعی با مبارزات گسترده و ژرف توده‌های روسی، که به هر وسیله‌ای با نیروهای اشغالگر درستیزند، پیوند دارد. ازاین‌رو، “گاردجوان” درعین‌حال‌که جوشش و بالندگی گروهی از جوانان را در مبارزاتی “خودخواسته” علیه نیروهای متجاوز به میهن تصویر می‌کند، بر اهمیت اساسی سازماندهی همگانی و گستردۀ نیروهای رزمنده از یک‌سو و بر لزوم پیوند هر حرکت رهایی‌بخش با توده‌های مردم، از سوی دیگر، تأکید دارد و از این دیدگاه “گارد جوان” علی‌رغم جزئیات محتوا و ویژگی‌های نویسندۀ آن، از حدّ يک رمان ساده فراتر می‌رود و به‌صورت يک سند پرارزش و آموزندۀ تاریخی درمی‌آید. فادایف در این کتاب بارها و بارها یادآوری می‌کند که حتی در يک جنگ میهنی، در برابر دشمن خونخواری که نفرت همگانی از او ظاهراً جای هیچ شکی نمی‌گذارد، پشتیبانی توده‌های مردم از نیروهای مبارزْ آن‌چنان خودبه‌خود و از پیش کسب شده نیست بلکه آگاهی و تلاش این نیروها در حفظ پیوند خود با توده‌ها و پیروی از آرمان آنها، ضامن این پشتیبانی است. به گفتۀ فادایف «همچنان‌که رودها و جویبارها حاصل حرکت ژرف و نامحسوس آب‌های زیرزمینی است، مبارزات گروه جوانان شهر کوچک کراسنودن نیز بخشی از مبارزات پیگیر میلیون‌ها نفر از مردمی است که برای بازگرداندن شرایط طبیعی زندگی خود به وضعیت پیش از ورود نیروهای اشغالگر، مبارزه می‌کنند.»

در این اثر مؤلف سعى کرده است تدریس مهارت ها و راهبردهاى تفکر را در خلال تدریس محتواى علمى دروس مختلف و نه جداى از آنها مطرح کرده و مورد بحث و تمرین قرار دهد. چارچوب ها و راهبردهاى ارائهشده در این کتاب سرمشق مفیدى براى تدریس منظم مهارت ها و توانایی هاى تفکر و نیز تجزیه و تحلیل سازههایى که تفکر را شکل می دهند، در فرایند تدریس محتواهاى مختلف آموزشى است. اگر چه به قول توماس ادیسون «هیچ کارى ماهیتاً خوب نیست، مگر اینکه براى فرد مفید و راضى کننده باشد».