کتاب گونه شناسی روشنفکران ایرانی

کتاب «خواجه‌ی تاجدار» به قلم ذبیح الله منصوری، یکی از پرکارترین مترجمان و نویسندگان ادبیات ایران، نگاشته شده و دربردارنده‌ی داستانی تاریخی از دوران قاجار و به‌ویژه زندگی آقا محمدخان قاجار است. این کتاب، که به نظر می‌رسد ترجمه و اقتباسی از اثری نوشته شده توسط نویسنده‌ای فرانسوی به نام ژان گور باشد، به روایت وقایع تاریخی ایران از زمان مرگ نادرشاه افشار تا پایان حیات بنیان‌گذار سلسله‌ی قاجار، آقا محمدخان قاجار، در سبکی ادبی و روایی، می‌پردازد. در واقع، در این کتاب، منصوری با بهره‌گیری از دانش تاریخی و توانایی‌های ادبی خود، تصویری جذاب و زنده از این دوران پرفراز و نشیب را به خواننده ارائه می‌دهد و با استفاده از شیوه‌ای داستان‌گونه، وقایع و شخصیت‌های تاریخی را به نحوی توصیف می‌کند که خواننده ارتباط بسیاری با ‌آن‌ها می‌گیرد، گویی که مستقیما دارد آن‌ها را مشاهده می‌کند. کتاب «خواجه‌ی تاجدار» نه تنها به عنوان یک اثر ادبی بلکه به عنوان یک منبع تاریخی نیز می‌تواند ارزشمند شمرده شود. منصوری در این اثر تلاش کرده تا با نگاهی عمیق‌تر به تاریخ، به تحلیل و بررسی شخصیت‌ها و رویدادهایی بپردازد که بر سرنوشت ایران تأثیرگذار بوده‌اند. با این حال، برخی منتقدین و مورخین بر این باورند که بسیاری از رویدادهای نگاشته شده در این کتاب بیشتر حاصل خلاقیت ذهنی و قوه‌ی خیال منصوری است تا واقعیت‌های تاریخی. این نکته ممکن است برای برخی خوانندگان اهمیت داشته باشد که تا چه اندازه می‌توانند به دقت تاریخی این داستان اعتماد کنند. با این اوصاف، این کتاب جذاب، احتمالا به عنوان یک منبع پژوهشی جدی، آنچنان کارآمد نخواهد بود اما می‌تواند برای علاقه‌مندان به رمان‌های تاریخی و البته دوران قاجار و زندگی عجیب آقا محمدخان قاجار جذاب و خواندنی باشد. مصنوری در این اثر، مانند دیگر آثارش، با ترکیبی از داستان‌پردازی و تحلیل تاریخی، خواننده را به دورانی دیگر ‌می‌برد و او را با فراز و نشیب‌های بخشی از تاریخ ایران آشنا می‌کند. . .

معرفی کتاب رومی جلال الدین محمد (شکوهی). بسیاری از افرادی که با اشعار و حکمت مولانا آشنا می شوند، بعد از مدتی این تمایل را پیدا می کنند که با زمینه های زندگانی این انسان والا و عارف وارسته نیز آشنا شوند. اما پیدا کردن منابع پژوهشی و تاریخی مناسب و پیوند زدن آن با آثار مولوی و حفظ توارد و توالی های وقایع ممکن است کاری طاقت فرسا و برای خیلی از افراد خسته کننده باشد. در این میان بهمن شکوهی، نه تنها جنبه های تاریخی مربوط به زندگانی مولانا جلال الدین محمد بلخی را مورد تحقیق و پژوهش قرار داده، بلکه آن را افسانه وار بیان کرده و لباس ادبیات و قصه را به آن پوشانده است. رومی، کتابی است که شرح حیات پر فراز و نشیب مولانای عارف را از بلخ آغاز کرده و به دنبال سیر وسلوک های عرفانی و عاشقانه ی او تا قونیه می رود. نویسنده ی این کتاب با اشاره به محبوب بودن وقایع زندگی مولانا برای دوست دارانش، اذعان دارد که کتاب او نیز قطره ای است در دریای بیکران برداشت ها از شخصیت و سیر و سلوک مولانا. آنچه بیش از همه مد نظر نویسنده برای نگارش کتاب بوده، بسط دادن جنبه های والای حیات این عارف و ترسیم دقیق تری از فضای اجتماعی و فرهنگی بوده که مولانا را در دامان خود پرورانده بود. او که این کتاب را با هدف آشنایی بیشتر مخاطبین غیرایرانی و خارجی با این چهره ی بزرگ عرفان و ادب پارس به رشته ی تحریر در آورده است، تاکید می کند که کتاب به وقایع تاریخی آن عصر و دوره وفادار بوده و داستان پردازی های شخصی او برای خواندنی تر شدن اثر و تلطیف حقایق تاریخی و بدون اینکه خدشه ای به آن ها وارد شود انجام شده است. از جمله داستان هایی که در کتاب به آن پرداخته شده، شرح دلدادگی مولانا به گوهرخاتون می باشد و آشنایی او با شمس که جز جدا ناپذیر زندگی جلال الدین محسوب می شود. . . .