گریختن در مه

صابر اداک در کتاب رحمت نبوی، خشونت جاهلی، با رویکردی نو به رفتار پیامبر (ص) با مخالفانش پرداخته است و در تلاش است تا چهره پیامبر را از تمام اتهاماتی که به او وارد شده است، پاک کند.

درباره کتاب رحمت نبوی، خشونت جاهلی

خشونتی که قبایل عرب بعد از بعثت حضرت محمد (ص) و مسلمان شدن مردم از خود نشان دادند، برکسی پوشیده نیست. مانند تاریخ ظهور هر دین دیگری، پیروان دیانت اسلام هم سخت‌ترین و شدیدترین شکنجه‌ها را در راه ایمانشان متحمل شدند و از اعتقادشان به رسول خدا و خداوند یگانه دست نکشیدند. اما مدتی است که حضرت محمد (ص) مورد تهمت‌ها و اتهاماتی بی پایه و اساس قرار می‌گیرد. در میان تمام این اتهاهامات، خشونت از همه پررنگ‌تر است و استفاده از شمشیر برای نشر دعوت و نیز به‌کارگیری رفتار خشن در برابر مخالفان همیشه در صدر اتهامات جای دارد. صابر اداک در کتاب رحمت نبوی، خشونت جاهلی تلاش کرده است تا با استناد به منابع تاریخی، با رویکردی نو به رفتار پیامر (ص) با مخالفان بپردازد و مسئله خشونت را از منظری متفاوت مورد بررسی قرار دهد.  

در نیمه دوم قرن دوم هجری، یک جماعت از غالیان افراطی از قبیل مغیرة بن سعید و ابوالخطّاب، همچنین همراهانشان مانند مفضّل بن صالح ابوجمیله و عبدالله بن قاسم حضرمی، مکتب غلوّ را تأسیس کردند. آنها در تلاش بودند مسیر معتقداتشان را ارتقاء داده و برای انتشار این مسلک، روایاتی ابداع کردند. این روایات بر اساس معتقداتشان به ائمّه اهل بیت نسبت داده می‌شد تا تأثیر بیشتری داشته باشد. اگرچه ائمه (ع) با این گروه غالیان به شدت مخالفت می‌کردند، اما آنان توانستند تا به حدی مسلک خود را گسترش دهند و به مردمان تبلیغ کنند. این گروه انحرافی افکار خود را به شکل ادعاهای حدیثی ارائه می‌دادند و به ائمه (ع) ارتباط می‌دهند. آنها اندکی از افراد را مأمور کردند که به عنوان عوامل نفوذی، دستاوردهای آنها را در میان طرفداران ائمه معرفی کنند. بعد از اطمینان از تأثیرگذاری بر برخی از شیعیان، آثار ائمه را به‌نام خودشان تهیه کرده و در آن، روایات جعلی و غلوّآمیز جا به جا کردند. این کتب جعلی تکثیر شدند و به مردم منتقل شدند، به طوری که افراد نمی‌دانستند اخبار جعلی در کتبی که به دست آورده‌اند، از منابع اصلی آنها نیامده و بدین سان به کلام غالیان اعتماد می‌کردند. غالیان توانستند تعداد زیادی از اهل علم و ادب را به‌سوی خود جذب کنند و مکتب غلوّ را تقویت نمایند. این نشان می‌دهد که غالیان به حدی موفق شده‌اند و اهداف خود را به‌طور قابل‌توجهی تحقق دهند. به وضوح، مکتب غلوّ در این دوران گسترش یافته و تأثیرگذاری اساتید و دانش‌آموزان را پیدا کرده است. به‌همین دلیل، انسان‌های علاقه‌مند به حقیقت و صداقت متعهد می‌شوند که در مقابل این انحراف فکری ایستادگی کنند و حقایق را اعلام کنند. به‌ویژه، اهل علم ملزوم است که به کمک علم و دانش خود، با ترویج مبارزه با غلوّ و جلوگیری از گسترش آن سهم داشته باشند. این کتاب تحت عنوان "غلوّ" به‌منظور راهنمایی در این مسیر نگاشته شده و به جامعه افرادی که تفکر انحرافی غلوّ را پیش می‌برند، ارائه شده است.  

معرفی کتاب در ستایش تمدن اسلامی – مسیحی اثر ریچارد دبلیو بولت