گل صحرا

کتاب «دستور تاریخی مختصر زبان فارسی» خلاصه ای است از کتاب «دستور تاریخی زبان فارسی» اثر دکتر محسن ابوالقاسمی. کتاب در سه بخش «قواعد دستوری ایرانی باستان»، «قواعد دستوری ایرانی میانه غربی» و «قواعد دستوری فارسی دری» تدوین شده، در هر بخش به توصیف آواها، اسم، صفت، عدد، ضمیر، فعل، قید، حرف اضافه و ربط، اصوات و واژه سازی پرداخته شده است . منظور از «ایرانی باستان» در این کتاب، زبانی است که اوستایی و فارسی باستان از آن منشعب شده اند. قواعد مربوط به این بخش، آنهایی هستند که میان اوستایی و فارسی باستان مشترکند. منظور از «ایرانی میانه غربی»، پهلوی اشکانی و فارسی میانه است و قواعد این بخش به اشتراکات این دو گونه زبانی مربوط است. فهرست : پیشگفتار شرح نشانه‌های الفبایی بخش اول: قواعد دستوری ایرانی باستان آواشناسی ایرانی باستان اسم در ایران باستان صفت در ایرانی باستان عدد در ایرانی باستان ضمیر در ایرانی باستان فعل در ایرانی باستان قید در ایرانی باستان حرف اضافه در ایرانی باستان حرف ربط در ایرانی باستان اصوات در ایرانی باستان واژه‌سازی در ایرانی باستان بخش دوم: قواعد دستوری ایرانی میانه غربی آواشناسی ایرانی میانه غربی مصوتها در ایرانی میانه غربی اسم در ایرانی میانه غربی صفت در ایرانی میانه غربی عدد در ایرانی میانه غربی ضمیر در ایرانی میانه غربی فعل در ایرانی میانه غربی قید در ایرانی میانه غربی حرف اضافه درایرانی میانه غربی حرف ربط در ایرانی میانه غربی اصوات در ایرانی میانه غربی واژه‌سازی در ایرانی میانه غربی بخش سوم: قواعد دستوری فارسی دری آواشناسی فارسی دری اسم در فارسی دری صفت در فارسی دری عدد در فارسی دری ضمیر در فارسی دری فعل در فارسی دری قید در فارسی دری حرف اضافه در فارسی دری حرف ربط در فارسی دری اصوات فارسی دری واژه‌سازی در فارسی دری نشانه‌های اختصاری کتابنامه برابر انگلیسی پاره‌ای از اصطلاحات واژه‌نامه اوستایی و فارسی باستان چاپ چهارم با تجدیدنظر و اضافات و چاپ پنجم با اصلاحات

پس از انحلال دولت عثمانی و بحران در فقه سیاسی مسلمانان که به پیدایش نظریه جدایی دین از سیاست انجامید، عبدالحی کتّانی (متوفای1382ق)، از عالمان برجسته و سیاستمداران مغرب اسلامی، کوشید تا با تدوین کتاب التراتیب الاداریه، نظام حکومتی پیامبر خدا (ص) را در پیش دید مخاطبان قرار دهد. او با تخصّص ویژه ای که در حدیث، رجال و تاریخ داشت، با مبنا قرار دادن کتاب تخریج الدلالات السمعیه علی ما کان فی عهد رسول الله (ص) من الحرف والصنائع و العمالات الشرعیه، نوشته علی بن محمد خزاعی تلمسانی (متوفای 789 ق) و اعتماد بر آن کتاب این اثر جاودانه را بر جای گذاشت. کتّانی به منظور اثبات یکی بودن دین و سیاست در اسلام، آنچه را به نظامات سیاسی و حکومتی در عصر نبوی مربوط بود، از لابه لای متون تاریخی و سیره ها استخراج و با فصل بندی مرتبی ارائه کرد.  او تأکید داشت، ریشه های تمدن اسلامی و تمام آنچه به عنوان اجزای حکومت از آن یاد می شود، در سیره نبوی وجود داشته و بعدها رشد کرده است. این کتاب نه تنها منبعی برای شناخت حکومت در اسلام، که اثری پایه ای برای شناخت تاریخ تمدن اسلام است.