گوشه نشین

داستان‌های عامیانه فارسی گنجینه‌هایی از مضمون، تمثیل، ضرب‌المثل‌ها و آداب و رسوم فارسی زبانان به شمار می‌روند. توجه به چنین گنجینه‌هایی، در اصل، پاسداشت فرهنگ و ادب کهن سرزمینی است به وسعت زبان فارسی. داستان امیرحمزه صاحبقران یکی از قصه‌های معروف عامیانه است که روایت‌های مختلفی از آن وجود دارد. اصل داستان‌ها به زبان عربی بوده و ماجراهای آن به زمان سلطنت انوشیروان باز می‌گردد. قصه مربوط به جوانمردی‌های پهلوانی نامدار به نام «امیرحمزه» است. حمزه در هشت سالگی پهلوان نام‌آوری را در میدان شهر شکست می‌دهد. آنگاه با دوست وفادارش- نسیم- به مکتب‌خانه می‌روند و درآنجا دوست امیرحمزه- نسیم- معلم را به ستوه به می‌آورد. امیرحمزه به تدریج بزرگ می‌شود و نسیم برای یافتن اسبی تنومند که بتواند او را سواری دهد به سرزمینی دور می‌رود و عاقبت پس از ماجراهایی اسب مناسبی پیدا می‌کند. یکی از کارهای امیرحمزه صاحبقران پس گرفتن مالیات مکه از دست گروهی راهزن است. قصه‌های امیرحمزه آنقدر شیرین است که هر کسی دو صفحه از آن را بخواند کتاب را به زمین نمی‌گذارد مگر آنکه تا آخر آن را بخواند. انتشارات ققنوس در چاپ جدید این داستان‌ها که چند جلد آن تحت عنوان ملک جمشید، حسین‌کرد شبستری، شیرویه‌نامدار، مختارنامه و برزونامه از سری کتاب‌های «مجموعه ادبیات عامه» سال‌ها پیش از این منتشر شده بود با بهره بردن از نسخه‌های متعدد و با به کارگیری رسم‌الخط جدید، سعی نموده حتی‌المقدور نسخه‌ای به دور از لغزش‌ها و خوشخوان ارائه کند. چه بسیار کسان که با خواندن این داستان‌ها به جرگه کتابخوانان پیوستند، زیرا این داستان‌ها که اغلب روایت پهلوانی و مردانگی و عشقند با نثری شیرین و با افسانه‌سازی و خیالپردازی خواننده را بر سر شوق می‌آورند و به خواندن بیشتر ترغیبش می‌کنند.

بهمن فرزانه مترجم خوش ذوق و قریحه کتاب مشهور "صد سال تنهایی" اثر جاودانه مارکز کلمبیایی، این بار به سراغ یکی دیگر از نویسندگان ایتالیایی زاده سیسیل رفته و مشهورترین اثرش را با ترجمه‌ای روان و یکدست در اختیار خواننده ایرانی قرار داده است. "مارکی روکاوردینا" برای رهایی از آنچه شب و روزش را، افکارش را به اسارت گرفته است بسیار می‌کوشد، اما رهایی دور از دسترس می‌نماید و عشق و جنایت استوارتر از آن است که بتوان به انکارش برخاست. وی شخصاً به این امر اعتقاد پیدا نکرده بود، ولی آن همه جادو و جنبل آنطور که او اعمالش را می‌نامید، او را نگران آینده ساخته بود. حال جادو بود یا خیالبافی و یا توهم، به هر حال او را وحشت‌زده می‌کرد. آن هم درست در آن زمان... سیسیل جزیره پرماجرای ایتالیا این بار شاهد عشق و خشونت برخاسته از آن است. ‏

گارسیامارکز در دو مجموعه‌ داستان‌ طوفان‌ برگ‌ و داستان‌های‌ دیگر و کسی‌ برای‌ سرهنگ‌ نامه‌ نمی‌دهد و داستان‌های‌ دیگر و نیز ساعت‌ شوم‌، که‌ مرحله‌ نخستِ آثار او را تشکیل‌ می‌دهند، بیش‌تر به‌ سقوط‌ اخلاقی‌، فساد اجتماعی‌ و سرکوب‌ سیاسی‌ تکیه‌ می‌کند و در عین‌ حال‌ مقاومت‌های‌ فردیِ افراد را در برابر شرایط‌ نومیدکننده‌ای‌ که‌ در آن‌ زندگی‌ می‌کنند نشان‌ می‌دهد. این‌ آثار نقطه‌ عطفی‌ در اعتراضِ اجتماعیِ مرسوم‌ در رمان‌ امریکای‌ لاتین‌ بود و سبب‌ آن‌ بیش‌تر ارائه‌ مبهمِ واقعیت‌، سمبولیسمِ غیرمرسوم‌ و حضور عناصر تخیل‌ و شوخ‌طبعیِ به‌ کار رفته‌ در آن‌هاست‌ . گارسیامارکز با نوشتن‌ صد سال‌ تنهایی‌ به‌ اوج‌ خلاقیت‌ خود دست‌ یافت‌. او در این‌ اثر به‌ واقعیت‌ گزارشی‌ پشت‌ می‌کند و به‌ واقعیت‌ خلق‌ شده‌ و تخیل‌ افسارگسیخته‌ روی‌ می‌آورد. این‌ رمان‌ در واقع‌ استعاره‌ واقعیت‌ انسان‌ کنونی‌ است‌. جبر آهنینی‌ که‌ بر زندگی‌ آدم‌ها حکومت‌ می‌کند، تنهایی‌، خشونت‌ و نفرینی‌ که‌ خانواده‌ در زیر آن‌ رنج‌ می‌برند، همه‌ نگاه‌ تراژیک‌ گارسیامارکز را به‌ زندگی‌ تصویر می‌کنند. رمان‌ از عشق‌ و دیگر اهریمنان‌ یکی‌ از آثار زیبای‌ گابریل‌ گارسیامارکز به‌شمار می‌رود.