14 قصه 14 معصوم (جلد 9) – امام موسی کاظم (ع)

محی‌الدّین ابن عربی چهره‌ی برجسته‌ی عرفان اسلامی که نامش به عنوان انسانی پاک و آسمانی ثبت شده است، در ادبیات عرفانی جنبه‌ای قدسی دارد. او در رساله‌ی «تهذیب اخلاق» تلاش می‌کند به مسائل اخلاقی بپردازد و برخلاف تصورات آرمانی و رمانتیکی که او را فراسوی نیک و بد قرار می‌دهد، اتفاقاً او در این رساله به وادی نیک و بد، پا می‌گذارد و بدون هیچ واسطه و خودسانسوری‌ای با ما سخن می‌گوید. بسیاری تصور می‌کنند آثار «ابن عربی» برای خواص نوشته شده است؛ اما کتاب «تهذیب اخلاق» خلاف این موضوع را به اثبات می‌رساند و نشان می‌دهد که به راحتی می‌توان با این عارف بزرگ ارتباط برقرار کرد. «ابن عربی» در کتاب حاضر تلاش نموده است تعاریف یونانی رایج در مفاهیم اخلاقی را کنار بگذارد و با ادبیات خاص خود، به این موضوع بپردازد. یکی دیگر از نکات بارز کتاب «تهذیب اخلاق» عدم ایجاد تمایز میان اخلاق فرادستان و فرودستان است؛ «ابن عربی»، زهد و پارسایی را با فقر و تهیدستی یکسان نمی‌داند و یا فرد ثروتمند را صرفاً به دلیل دارایی‌های دنیوی‌اش فاسد و تباه اعلام نمی‌کند. جالب اینجاست که «ابن عربی» برخلاف بسیاری از اخلاق‌پردازان، خود سانسور نیست و به روش خود، مشکلات اخلاقی را مداوا می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تا با قوت و ضعفِ وی نیز آشنا شوید.

طريق عرفانی معرفت برای اولین بار در تاریخ شرق شناسی، مطالعه کاملی در مورد اندیشه ابن العربی اکنون در دسترس است. ویلیام چیتیک ترجمه ای از بخش های متعددی از کار مجیستر مگنوس را در اختیار ما قرار داده و آنها را در زمینه الهیات خود قرار داده است. بدین ترتیب بسیاری از سوء تفاهم‌هایی که هم در میان مسلمانان و هم در غرب در تفسیر جهان‌بینی عرفانی ابن‌عربی رواج داشته است، برطرف می‌شود. آنماری شیمل، دانشگاه هاروارد ابن عربی هنوز در میان فرقه های صوفیه بازمانده به «شیخ اعظم» معروف است. او که در اسپانیای مسلمان به دنیا آمد، در غرب به عنوان بزرگترین متفکر عرفانی تمدن اسلامی شهرت یافته است. او فیلسوف، متکلم و شاعر بزرگی بود. ویلیام چیتیک گام بزرگی در جهت افشای وسعت و عمق بینش ابن العربی برمی دارد. این کتاب دیدگاه او را در مورد کمال معنوی ارائه می دهد و الهیات، هستی شناسی، معرفت شناسی، هرمنوتیک و روان شناسی او را توضیح می دهد. زبان روشن، بدون محدودیت در اصطلاحات روش شناختی، آن را برای کسانی که با سنت های معنوی دیگر آشنا هستند قابل دسترسی می کند، در حالی که دقت علمی آن برای متخصصان جذاب خواهد بود. این کتاب با بررسی آموزه‌های اصلی ابن‌عربی، به تدریج مهم‌ترین جنبه‌های اندیشه او را معرفی می‌کند و به تعاریف اصطلاحات اساسی او توجه می‌کند. آموزه های او با عبارات ترجمه شده ی بسیاری نشان داده شده است که خوانندگان را با راه های فرعی جذاب زندگی معنوی آشنا می کند که معمولا در شرح ایده های یک متفکر با آنها مواجه نمی شوند. ابن عربی مجاز است دنیای بینایی را که دانشش از آن سرچشمه می گیرد به تفصیل توصیف کند و تعالیم خود را به زبان خود بیان کند.