انجیل یهودا
انجیل یهودا، که نزدیک به هزار و هفتصد سال مفقود بود، سرانجام در غاری در مصر پیدا شد. کشف این انجیل یکی از بزرگترین اکتشافات تاریخی قرن بیستم است، هم طراز با کشف طومارهای بحرالمیت و انجیلهای گنوسی نجع حمادی. این انجیل، برخلاف انجیلهای عهد جدید، یهودا اسخریوطی را چهرهای کاملاً مثبت و الگویی برای تمام کسانی معرفی میکند که آرزو دارند پیرو عیسی باشند. کتابی که هماینک در دست دارید نخستین ترجمۀ انجیل یهودا به زبان فارسی است. این انجیل خود بخشی از یک دستنوشته یا نسخۀ خطی پاپیروسی است که به «دستنوشتۀ چاکوس» مشهور است.
این نسخۀ خطی، که در سالهای پایانی دهۀ ١٩٧٠ میلادی طی حفاری مخفیانهای در مصر کشف شد، سرنوشت پرماجرایی را پشت سر گذاشت تا سرانجام به دست مؤسسۀ نشنال جئوگرافیک رسید. این مؤسسه بیدرنگ گروهی از متخصصان را برای ترمیم و ترجمۀ انجیل یهودا برگزید و سرانجام، در سال ٢٠٠٦، ویراست نخست آن را برای اولین بار منتشر کرد.
از دانش تا فرزانگی
اندیشیدن انتقادی درباره اندیشیدن ، آنگاه که سخن از امید و خوشبینی و سخن از نومیدی و بدبینی در میان است ، ضروری است ، چرا که خوشبینی و بدبینی همزاد همند . بدبینان اغلب خوشبینان سرخورده و خوشبینان اکثراً بدبینان منع شدهاند . چیرگی تام خوشبینی بر انسان به همان اندازه فاجعهآمیز و مضحک است که غلبه بدبینی مطلق . اندیشیدن ، راه به شناخت میبرد ولی خود نیز حاصل کار شناخت است . شناخت ، هم آورنده دانش است و هم گردآورنده دانش . شناخت با گردآوردن دانش به شناختی جدید میرسد . با این همه ، از دانش انباشته شده تا فرزانگی راهی است بس دراز . انسان برای گذر از این راه صعبالعبور ، به فراموشی نیاز دارد .
هر رفتاری نیازمند فراموشی است . این تمثیل« سه دگردیسی » را بیگمان شنیدهاید که بر زبان زرتشت گذاشته شده است : « چگونه روان شتر میشود و شتر شیر و سرانجام شیر کودک » شتر تمثیلی است از انسانی که بار بایدها و نبایدهای نیاکانش را بر دوش میکشد ، شیر انسانی است که به ارزشهایی که تاکنون اعتبار داشتند نه میگوید و "کودک ، بیگناهی است و فراموشی . آغازی نو . یک بازی . چرخی است که خود میچرخد ، حرکتی است آغازین و آری گفتنی است مقدس" . کتاب « از دانش تا فرزانگی » شامل مقالاتی است در باب نقش و جایگاه روشنفکران ، پایان روشنفکری ، مفهوم روشنفکری ، سازگاری ناسازوار سنت و تجدد و . . .که در ٢١٥ صفحه منتشر شده است .
اخلاق خلاق؛ درآمدی بر اخلاق نظری و عملی
اخلاق خلاّق به توصیف نظامهای اخلاقیای میپردازد که اکثر ما تصمیمهای اخلاقیمان را بر مبنای آنها میگیریم و برای مطالعه انتقادی این نظامها مبنایی نظری در اختیارمان میگذارد. همچنین اخلاق خلاّق مطالعه فلسفی معماهای اخلاقی است که برای افزایش آگاهی ما از نظامهای اخلاقیای که اغلب تصمیمات اخلاقیمان را بر آنها بنا میکنیم طراحی شده است. این کتاب موضوعات متنوعی همچون صداقت دانشگاهی، محرمانه بودن سابقه پزشکی بیماران، تروریسم، انجام دادن آزمایشات با سوژههای انسانی، اُتانازی، رشوه و مسائل محیط زیست را به بحث میگذارد.
تمام معماهای فرضی این کتاب از موقعیتهای واقعی زندگی گرفته شدهاند تا بتوان آنها را در برابر واقعیت به آزمایش گذاشت. کتاب بر مبنای این فرضیه که تفکر اخلاقی مکانیکی نیست و ذاتاً خلاّق است، شناختشناسیِ اخلاقی جدیدی به وجود میآورد. این کتاب حاصل مجموعه رادیویی دانشگاه مکاتبهای رایرسون در سال ١٩٨٥ است.
نقدی بر این کتاب
پرسش از هنر
پرسش از هنر، پرسش از «چیستی هنر» است که هم در زیباییشناسی قرن بیستم و هم در هنرورزی واجد اهمیت بوده است. گاه به نظر رسیده است که هنرمندان ناگزیر بودهاند که در آثارشان با این پرسش روبرو شوند تا عالم هنر آنها را جدی بگیرد. یک هنرمند بلژیکی بهنام فرانسیس آلیس تصمیم گرفته که طاووس زندهای را جای خودش به دوسالانه ونیز بفرستد.
فعالیت این طاووس به مثابه اثری هنری تحت عنوان سفیر عرضه شده است. دلالان بریتانیایی آثار این هنرمند شرح مفیدی در باب معنای این اثر هنری به دست دادهاند. این پرنده در همۀ نمایشگاهها و ضیافتها با غرور میخرامد، گویی که خود هنرمند است.
او لطیفهوار اشارتی است به خود بینی عالم هنر و با قصههای کهن حیوانات همخوانی دارد. از قرار معلوم در طول برگزاری دو سالانه یک نفر فقط مسئول جمع و جور کردن آثار جنبی این هنرمند نیابتی بوده است. شاید همینها در یکی از دو سالانههای آینده به نمایش گذاشته شوند. آلیس به هیچ روی نخستین هنرمندی نیست که حیوان زندهای را به عنوان اثری هنری عرضه میکند.
به طور مثال یک اثر هنری واقعی اثر مارک والینگر، یک اسب مسابقه، است که در رقابت شرکت کرده است. نام او به صورت استعاری اختیار نشده است. او به معنای واقعی کلمه یک اثر هنری واقعی است.
ایدئولوژیهای مدرن سیاسی
کتاب فوق فراورده سالهای طولانی تدریس درس ایدئولوژیها در دوره لیسانس است. نسلهای متعدد دانشجویان با غنا بخشیدن به ساعات متوالی بحث به لحظات بینش انتقادی و شوخی و بذلهگویی، خواسته و ناخواسته در شکلگیری این کتاب سهم داشتهاند. با وجود اینکه کتاب بیشتر به درس ایدئولوژیها اختصاص دارد، بحثهای دیگری نیز در سراسر آن مطرح شدهاند. مباحثی چون ماهیت ایدئولوژی و مکاتبی چون لیبرالیسم، محافظهکاری، سوسیالیسم، اکولوژیسم و...
ایدۀ دانشگاه
كارل یاسپرس ایدهی دانشگاه را در پایان دیكتاتوری هیتلر و بعد از شكست آلمان در جنگ جهانی دوم نوشت، پس از آنكه بدترین فجایع از بیرون و درون بر سر دانشگاههای آلمان آوار شد.
انکار حضور دیگری
در آغاز قرن بیست و یکم نقد ادبی پشتوانه غنی و پر باری از آنچه از شروع عصر مدرن تا این زمان در باب نظریه ادبی و شیوههای گوناگون نقد نوشتهاند. در چنته دارد. به نظر میرسد مناقشات بارور در باب رویکرد منتقدانه به متون ادبی، به ویژه رمان به جایی رسیده باشد که دیگر نتوان به تعریفی قابل اجماع از نقد ادبی دست یافت.
پدیدارشناسی تجربه اخلاقی
در تمایز میان خصایص عملی و استعدادها، دیدیم که وجود خصیصه عملی خاصی به ما اجازه نمیدهد تا وجود استعداد خاصی را استنتاج کنیم؛ به عکس، استعدادهای مختلف یا سایر نیروهای انگیزشی که خود، استعداد نیستند، ممکن است موجب پیدایش چنین خصایصی شوند. حال، باید نشان دهیم ارزش اخلاقیای که به خصیصه عملی خاصی نسبت میدهیم، ضرورتاً مطابق با منشأ خود، تغییر نمیکند.
پراگماتیسم؛ پرسشی گشوده
پراگماتیسم فلسفهای است که اولین بار در آمریکا پدید آمد. ولی این امر بدین معنا نیست که تفکر پراگماتیستی محدود به این کشور است. پراگماتیسم مشتق از لفظ یونان (pragma) و به معنی عمل است. این اصطلاح را به اصالت عمل، عملگرایی و غیره هم ترجمه کردهاند. این واژه اولینبار توسط چارلز سندرس پیرس، منطقدان آمریکایی در سال ١٨٧٨ به کار برده شد.
ویلیام جیمز هرچه بیشتر به آن عمق و محتوا بخشید و هربرت مید آن را با امر اجتماعی گره زد و سرانجام جان دیویی پراگماتیسم را با آموزش و پرورش و سیاست عجین ساخت. اکنون، پراگماتیسم به نظریهای مبدل شده است.
به نظر پراگماتیستها، اگر عقیدهای به نتیجه خوب و کارآمد برای انسان بینجامد، باید آن را حقیقی قلمداد کرد. این کتاب حاوی پیامی اخلاقی است و آن استقبال از کثرتگرایی و تساهل است که پانتم کوشیده آن را در قالب تقدم عمل بر نظر در میان اندیشههای فیلسوفان پراگماتیست به ذهن خواننده منتقل کند و همچنین سعی دارد اهمیت پراگماتیسم را در اندیشه معاصر برای خواننده نشان دهد.