پايان روز
داستانهای محمدحسین محمدی داستانهای یکهای هستند. شباهتی به بیشتر داستانهایی که از نویسندگان اهل افغانستان خواندهایم ندارند و علاوه بر شخصیتهای داستانها که به فارسی دری گفتوگو میکنند، فضای داستانها و موقعیتی هم که همهچیز در آن اتفاق میافتد کاملا وابسته به سرزمین مادری نویسندهاند.
داستان آدمهایی که یا چارهای ندارند جز ماندن و تن دادن به همهی سختیها و کنار آمدن با چیزهایی که دوست نمیدارند، یا آدمهایی که راه را در نماندن جستهاند و مهاجرت به سرزمین همسایه و به جان خریدن سختیهای دیگر به این امید که روزگاری بهتر بالاخره از راه برسد.
حتا اگر مجبور شود مثل یکی از شخصیتهای اصلی پایان روز در جواب اینکه چرا قیافهاش شبیه ما است، بگوید: «شما هم یک دهان و یک بینی و دو چشم و دو ابرو دارید و ما هم داریم.»
اما نکته این است که آدمهای این داستانها حتا در سرزمین خودشان هم غریبهاند. نه فقط با دیگران، که با خود هم رفتار غریبی میکنند.
رمان کوتاه «پایان روز» همزمان دو جا اتفاق میافتد. در مزارشریف و تهران. آدمهایی در وطن و آدمهایی در مهاجرت. دو شخصیت اصلی دارد که عنوان فصلهای مختلف رمان هم هستند: بوبو و اَیا. داستانی دربارهی آدمی که دارد میمیرد و در عینحال دربارهی پسری که میخواهد برای پدر در حال مرگش خلعت بخرد و خیال او را این دم آخر آسوده کند.
اگر این دم آخر حرمت مهمان را در این سرزمین رعایت کنند.
پاي بند هاي انساني
دربارهی کتاب
کتاب با مرگ مادر شخصيت اصلي داستان(«فيليپ کاري») شروع ميشود. پدر او نيز درگذشته و «فيليپ» ناچار به نزد عمه و عمويش(که کشيش يک دهکده است) ميرود. داستان با شيوهاي زندگينامهاي ادامه مييابد و سير زندگي «فيليپ» را در برهههاي مختلف روايت ميکند. «موام» تاکيد دارد که اين کتاب يک رمان است، نه يک اتوبيوگرافي و بخش عمدهي آن از تخيل نشات گرفتهاست. منتقدان اين کتاب را شاهکار وي ميدانند. نام کتاب برگرفته از يکي از مقالات «اسپينوزا»ست.پاريس زير زميني
جنگ پدیدهای ویرانگر است. عفریتی است که سایهی سنگیناش تا واپسین لحظات زندگی بر روح و روان فرد سنگینی میکند. انسان در طول تاریخ جنگهای زیادی را پس پشت گذاشته است.
جنگ جهانی دوم از جمله جنگهایی است که زندگی بیش از پنجاه میلیون نفر را در 30 کشور جهان تحتتاثیر قرار داد و رهآوردی جز ویرانی، آوارگی، معلولیت و مرگ به همراه نداشت.
در طول هفتاد و شش سالی که از پایان جنگ جهانی دوم میگذرد، فیلمها، داستانها، نمایشنامهها و سریالهای بسیاری دربارهی رویدادها و اتفاقاتی که در آن افتاده نوشته و ساخته شده است.
در کتاب «پاریس زیرزمینی» با زنی میانسال که اتا نام دارد آشنا میشویم که در حین اشغال پاریس با کمک نیروهای آمریکایی از چنگ نازیها میگریزد. زندگی او و کیتی دو زن میانسال انگلیسی و آمریکایی که در پایتخت فرانسه زندگی میکنند در طول جنگ تغییر میکند.
آنها نیز مثل هزاران نفر دیگر در حال فرار از شهر هستند که نیزوهای آلمانی مانعشان میشوند. آن دو عضو نیروهای مقاومت فرانسه هستند. به فرار سربازان انگلیسی کمک میکنند. پس از آنکه به چنگ گشتاپو میافتند در اردوگاه کار اجباری حبس میشوند.
اتا به واسطهی ملیتاش آزاد میشود و به ایالات متحده بازمیگردد. او بیآنکه اطلاع داشته باشد با یک زندانی آلمانی که به جاسوسی متهم شده در کشوری ثالث مبادله میشود.
پس از بازگشت به کشورش، به کمک آن - قصهنویس - و پل - نقاش - دوپره خاطراتاش را در قالب رمانی جذاب و دامنگیر منتشر میکند که با استقبال گسترده خوانندگان روبرو میشود.
پاتوقها
معرفی کتاب پاتوقها
کتاب پاتوقها رمانی از جومپا لاهیری با ترجمهی امیرمهدی حقیقت است که در آن بر ارتباط انسان و پاتوقهایش میپردازد و این که بعضی مکانها آدمهای خاصی را طلب میکنند یا آنها را همراهشان تغییر میدهند. این اثر توانسته عنوان «کتاب پرفروش نیویورک تایمز» را از آن خود سازد.دربارهی کتاب پاتوقها
مکان و وابستگی انسان به مکانهایش موضوع پژوهشهای متعددی بوده است. زمانی که جابهجا میشویم یا از نقطهای که در آن خاطره ساختهایم خارج میشویم، چیزی از ما در مکان زنجیر میشود و جا میماند. در هر مکانی ما نهتنها خاطراتی واقعی و شاید حتی تخیلی میسازیم، بلکه با دیگران ارتباط برقرار میکنیم و آنها را به تماشا مینشینیم. حتی ممکن است پیوندی موقت و البته فراموشنشدنی با افرادی کاملاً غریبه بسازیم؛ غریبههای آشنایی که شاید تنها یک لبخند به هم زده باشیم اما سالها بعد به آنها فکر خواهیم کرد. کتاب پاتوقها رمانی غیرتخیلی دربارهی همین تجربیات نویسنده و مواجههی او با مکانهای مختلف است. رمان پاتوقها (Dove mi trovo) جزو رمانهایی است که جومپا لاهوری (Jhumpa Lahiri) به زبان ایتالیایی نوشته است و معنای عنوان اصلی آن میشود: کجا هستم؟ این رمان بعدتر توسط خود نویسنده به انگلیسی بازگردانده شد و در برگردان انگلیسی اسم آن شد پاتوقها (Whereabouts). ترجمهی فارسی آن را امیرمهدی حقیقت انجام داده که پیش از این هم چندین اثر دیگر از لاهیری ترجمه کرده بود. این کتاب در سال 1400 توسط نشر چشمه به چاپ نخست رسید.بيوه مرگي تهران
معرفی کتاب بیوه مرگی تهران اثر بهاره رضایی
بهاره رضایی شاعری جوان اهل رودسر است که سرودن را به صورت حرفه ای از سن 12 سالگی آغاز کرد. اولین مجموعه شعرش در سال 1378 با نام آنیتا؛ عروس چهار فصل سکوت منتشر شد.
او بارها در مراسم و شهرهای مختلف ایران و کشورهایی همچون فرانسه به شعر خوانی پرداخته است. کتاب بیوه مرگی تهران اثر دیگری از اوست، شامل مجموعه ای از سروده هایش است، که بیشتر حال و هوایی درونی دارد و دغدغه ها و نگرانی هایش را به زبانی شعر گونه بیان می دارد.
بیمارستان
شعر سپید گونهای از شعر نو است که در دههی سی شمسی، پس از انتشار مجموعهی شعر هوای تازه، اثر احمد شاملو به اتمسفر ادبی ایران معرفی شد را شاید بتوان با شعر آزاد در ادبیات مغرب زمین مقایسه کرد.
برخی از منتقدان و اهل نظر معتقدند شعر سپید که خود را از هر گونه موسیقی و آرایهای آزاد کرده پالودهترین نوع شعر فارسی است.
سالهاست که شعر سپید که با وزن و قافیه به شکل متداول سروده نمیشود اما از نظر زیبایی سبکی پرطرفدار است، جایش را در شعر و ادب ایران باز و علاقهمندان پیدا کرده است.
یکی از شاعران شناخته شدهی این سبک، مهدی مظفری ساوجی، است. او که در ساوه چشم به جهان گشوده و بالیده با بیش از دو دهه تجربهی شاعری و روزنامهنویسی، تالیف و گردآوری دهها دفتر شعر، گفتوگو و شناختنامه را در چنته دارد.
او در دفتر شعر «بیمارستان» که اشعار بین سالهای 90 تا 93 او را در برمیگیرد، چهل اثر گنجانده.
شاعر در این مجموعه با نگاهی افسرده و غمین به دنیا و مافیها نگاه کرده و به خوبی توانسته حس تنهایی، ناامیدی، ترس، نگرانی و اندوهی که در جاناش ریشه دوانده و برآمده از تجربیات فردی و اجتماعیاش است را در شعرهایش منعکس کند و اثری خواندنی و دامنگیر به دست دهد. در بخشی از این کتاب میخوانیم: «تنهایی / آه / تنهایی / اگر تو را هم نداشتم / اگر تو را هم نداشتم.»
بیشترش چیزخاصی نیست
معرفی کتاب بیشترش چیز خاصی نیست
کتاب بیشترش چیز خاصی نیست نوشتهی داگلاس آدامز پنجمین و آخرین مجلد از مجموعهی جذاب و پرفروش «راهنمای کهکشان برای اتواستاپزنها» است که به ماجرای ادامهی سفر آرتور دنت در کهکشان میپردازد. این رمان مهیج زندگی عادی و روزمره در فضا را به داستانی عادی برای آدمهایی تبدیل میکند که حالا خانهی آنها، یعنی زمین نابود شده است.دربارهی کتاب بیشترش چیز خاصی نیست
نابودی زمین و خطر از بین رفتن زیستگاه انسان موضوع بسیاری از رمانها و داستانهای علمی تخیلی است؛ البته در این داستانها اغلب زمین با فداکاری قهرمانان داستان از نابودی نجات پیدا میکند، اما اینجا، در کتاب بیشترش چیز خاصی نیست، ما با داستانهایی روبهرو هستیم که تفاوتی اساسی با سایر داستانهای علمی تخیلی مشابه دارد. در سلسله کتابهای راهنمای کهکشان برای اتواستاپزنها بر خلاف خیلی از داستانهای فانتزی، زمین در همان ابتدای داستان از بین رفته است و این ویرانی نهتنها درونمایهی اصلی قصه نیست، بلکه در فصلها و کتابهای بعدی، هر از چند گاهی بهعنوان یک مسئلهی فرعی و حاشیهای مطرح میشود؛ ضمن آنکه از بین رفتن زمین به هیچ عنوان کار آدم فضاییها نبوده، بلکه تنها در اثر یک حادثهی طبیعی، یعنی برخورد یک ستارهی دنبالهدار با آن اتفاق افتاده است. کتاب بیشترش چیز خاصی نیست (Mostly Harmless) نوشتهی داگلاس آدامز (Douglas Adams) ادامهی این داستان عجیبوغریب است که در فانتزیهای تازه رخ میدهد. سفر آرتور دنت در فضا با یک اتفاق جدید دستخوش وقایع تازهای میشود. او که مشغول گشتوگذار در کهکشان است، متوجه میشود زن مورد علاقهاش به خاطر یک سوءتفاهم در فضا ناپدید شده. همینطور سفینهای که در آن به گشتوگذار مشغول است، دچار سانحه و در نقطهای نامعلوم گرفتار شده است. بااینحال آرتور اگرچه مهارتی بیشتر از درست کردن ساندویچ ندارد، تسلیم شرایط نمیشود و تصمیم قاطعی میگیرد. آرتور با این تصمیم مرتکب یک اشتباه بزرگ میشود و دیری نمیگذرد که جهنمی بزرگ برپا میشود؛ او با یورشی همهجانبه و چندبعدی مواجه میشود که زندگی او و بقایای زمین را تهدید میکند؛ حالا او با این چالش مواجه است که از این خطر بزرگ جان سالم به در ببرد. آرتور باید بهعنوان یک گزارشگر بینکهکشانی وظیفهی خودش را انجام دهد؛ درحالیکه در سوی ماجرا ناخواسته باید از تنها DNA برجای مانده از انسان زمینی هم محافظت کند؛ او در یک ماجرای طولانی و ادامهدار تلاش خود را برای حفظ بقایای زمین که در ابتدای داستانهای راهنمای کهکشان برای اتواستاپزنها صدمههای جدی دیده بود، ادامه میدهد، اما نیروهای مهاجم مأموریت دارند تا برای جلوگیری از درست از آب درآمدن طالعبینیها کار خود را تا آخر پیگیری کنند.بیست: رمان ترک سیگار
سیگار، مادهی دخانی اعتیادآوری است که معتادان را از نظر روانی به خود وابسته میکند.
دود کردناش باعث بروز عفونتهای ریوی - ذاتالریه و برونشیت -، سرفهی مزمن، عفونت گوش، انواع سرطانها - به خصوص سرطان ریه - بیماری قلبی و ... میشود.
اکثر قریب به اتفاق سیگاریها روزی از بهترین روزها از خواب بیدار شده و تصمیم میگیرند ترک کنند، ولی پس از گذشت چند ساعت یا چند روز دوباره دود کردناش را از سر میگیرند.
اما شاید با خواندن کتاب «بیست / رمان ترک سیگار» راحتتر بتوانند از شر این مادهی مخدر کشنده خلاص شوند.
ریچارد بیرد، نویسندهی بریتانیایی که در اکثر آثارش تحت تاثیر آموزههای گروه اولیپور (کارگاه ادبیات بالقوه) است، اولین رماناش را در قالب خاصی نوشته است.
او برای ایجاد الگوی ذهنی مشابه فردی سیگاری محدودیتهای خاص و ساختاری برای خودش ایجاد کرد. کتاب، قصهی بیست روز نخست تلاش راوی داستان (گرگوری سیمپسون) برای ترک سیگار پس از کشیدن بیست نخ سیگار در روز به مدت ده سال را روایت میکند.
راوی تصمیم میگیرد هر بار هوس دود کردن سیگار میکند، با نوشتن دستهایاش را مشغول کاری کند و چون موقعی که هوس سیگار میکند دست به قلم میشود، هر چه مینویسد دربارهی این ماده دخانی است: «دکتر ویلیام بارکلی میگفت، حواست را پرت کن. سرگرمی جدیدی پیدا کن.
دستهایت را مشغول نگه دار. فکرش را از سرت بیرون کن. در مکانهای عمومی وقت بگذران. کل روز خودت را خیلی خیلی مشغول نگه دار.»
بیرون در
کتاب «بیرون در» رمانی نفسگیر از محمود دولتآبادی است. شخصیت اصلی این رمان زنی سیوپنجساله به نام آفاق است. نویسنده برشی کوتاه از زندگی آفاق را در کشاکش روزهای پس از انقلاب روایت کرده است.
مخاطب در این رمان به همراه شخصیت اصلی در جستوجوی مردی است که آفاق دیدار کوتاهی با او داشته و اکنون درصدد پیبردن به دلیل این ملاقات است.
جنس روایت این رمان صد و چهل و چهار صفحهای متفاوت است. طوری که یکسره و بیتوقف داستان میگوید و حتی فصلبندی ندارد.
با شروع مطالعهی کتاب، ناگهان به وسط داستان پرت میشوید و به تدریج باید باحوصله، تکههای گمشدهی این پازل را بیابید و کنار هم بچینید.
دولتآبادی، متولد ۱۳۱۹و خالق رمان بلند دهجلدی کلیدر است. او نویسندهای رئالیست است و شخصیتهای آثارش غالبا با موضوعاتی چون جنگ و دیگر مسائل تاریخی و سیاسی دست به گریباناند.
اگر به سبک نویسندگی محمود دولتآبادی علاقه دارید، بیشک از خواندن این کتاب لذت خواهید برد.
در بخشی از کتاب میخوانیم: «این هم صبح. صبح آمد و روشنایی پهن شد روی درودیوار حیاطی که یک لنگه از در قدیمی فلزیاش کج -همچنان کج نیمهباز بود - انگار که باقی مانده بود نیمهباز چنان که لنگهی سنگین در خودش را فروانداخته بود و نیمی از لبهی پایینیاش گیر کرده بود توی زمین و خیلی زور میخواست که آن را از زمین جدا کنی و بکوشی چفتوجفتش کنی به لنگهی سالم ایستاده که آن لنگه هم در جای خود خشک شده بود و ده سانتی خاکوگل خشکیده آن را توی خودش قالب گرفته، بینیاز انگار به بازوبسته شدن.»