دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
جهان ادراک
هفت سخنرانی مرلو – پونتی برای پخش در رادیو ملی فرانسه تحت عنوان « ساعت فرهنگ فرانسه » در این کتاب آورده شده است . مرلو – پونتی سخنرانی‌ها را به نحوی تنظیم کرد که یک زنجیره را شکل دهند و او بود که درباره ترتیب و عناوین جداگانه آنها تصمیم گرفت :
١) جهان ادراک و جهان علم ٢) کاوش در جهان ادراک : فضا ٣) کاوش در جهان ادراک ؛ اعیان حسی ٤) کاوش در جهان ادراک ؛ حیات حیوانی ٥) انسان از منظر بیرونی ٦) هنر و جهان ادراک ٧) جهان قدیم ، جهان مدرن. مرلو – پونتی یکی از خلاق‌ترین فیلسوفان سده بیستم بود . او شیوه جدیدی از تفکر درباره ساختارهای اساسی زندگی انسان را با تأملاتی در باب هنر ، ادبیات و سیاست ترکیب کرد که از این فلسفه تازه بهره می‌برند . مرلو – پونتی مدعی است که یکی از دستاوردهای عظیم هنر و فلسفه مدرن ممکن ساختن کشف دوباره جهانی بوده است که در آن زندگی می‌کنیم .
زیبایی‌شناسی هنر
مجموعه حاضر گزیده‌ای از نوشته‌های نظری ژان ژنه است که به لحاظ نوع متن، مضمون و سبک نوشتاری دارای تنوّع خاصی است و همچنین برخاسته از نگاه ویژه او به هنر و زندگی است. او در ضمن ستایش از کار هنرمند با شور و حرارتی خاص و از زوایایی تازه و بدیع به اثر هنری می‌نگرد. «زیباشناسی هنر» چهار نقد هنری مهم ژنه را در بر می‌گیرد، که در دهه ٥٠ میلادی نگاشته شده است. این نقدها عبارتند از: «کارگاه آلبرتو جاکومتّی»، «راز رامبراند»، «نامه به لئونور فینی» و «ژان کوکتو». نوشته‌های ژنه در حوزه زیباشناسی و هستی‌شناسی گویای نوآوری افکار اوست.
ژنه شاید از نوادر نویسندگان دهه ١٩٥٠ تا ١٩٨٠ باشد که تا این اندازه در خصوص «ظواهری» که خصوصیت واقعی هرچیز را می‌پوشانند یا گم می‌کنند، اندیشیده یا نگاشته باشد. پیچیدگی نوشته‌های او به لحاظ مفهومی بیش از آن‌که آرایه‌ای روشنفکرانه باشد، نشان‌دهنده این نکته است که او بسیار فراتر از زمان خود اندیشیده و توانسته است آنها را در قالب ادبیات و نمایش بیان کند.
زمینه و زمانه پدیدارشناسی
هوسرل و هایدگر بنیانگذاران دو جریان اصلی پدیدارشناسی محسوب میشوند، در این کتاب به‌عنوان دو شخصیت محوری قلمداد میشوند و این پژوهش به شرح زندگی و اندیشه‌های آنها اختصاص دارد.سیاوش جمادی نویسنده این کتاب حجیم، بر این اعتقاد است که برحسب طرح مورد نظرش، این پژوهش باید خشت اول و گام آغازین در راه پژوهشی جامع‌تر و گسترده‌تر تلقی شود و زندگی و اندیشه پدیدارشناسان دیگر چون امانوئل لویناس، ژان پل سارتر، موریس مرلوپونتی، پل ریکور و رهیافت‌های پدیدارشناختی متفکرانی نظیر گادامر، هانا آرنت، ژاک دریدا، موریس بلانشو و خوسه ارتگا را نیز دربرگیرد.
رؤیای خرد (تاریخ فلسفۀ غرب)
آنتونی گاتلیب، دانش‌آموختۀ رشتۀ فلسفه از دانشگاه کمبریج و یونیورسیتی کالج لندن و بعدها استاد میهمان دانشگاه هاروارد، در کتاب بسیار غنی، آسان¬فهم و روشنگر «رؤیای خرد» روحی نو به نحوۀ نگارش تاریخ فلسفه دمیده است. او در کتاب «رؤیای خرد» با نثری روان و روشن به بررسی تاریخ فلسفه از یونان باستان تا عصر رنسانس می¬پردازد. این کتاب از سه بخش تشکیل شده است: ١. پیش¬سقراطیان، ٢. سقراط، افلاطون و ارسطو، ٣. از ارسطو تا رنسانس.
یکی از مزایای کتاب این است که نویسنده بر دانش خوانندگانش تکیه نمی¬کند و با زبانی عاری از پیچیده¬گویی به بررسی تاریخ فلسفه می-پردازد، گاهی هم که ناگزیر به استفاده از اصطلاحات تخصصی است آنها را به روشنی توضیح می¬دهد، در عین حال همواره به منابع دست اول رجوع کرده است و همین ویژگی¬ها باعث می شود که این کتاب نه تنها مرجعی برای متخصصان، که متنی خواندنی برای دانشجویان و علاقه-مندان به تاریخ فلسفه به شمار آید.
مفاهیم اساسی فلسفۀ هنر
کتاب « مفاهیم اساسی فلسفه ی هنر» نوشته « تایگر روهولت» توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است.
مفاهیم اساسی فلسفه ی هنر ، مقدمه ای روشن، مختصر و قابل دسترس برای یک زیر شاخه حیاتی از فلسفه ارائه می دهد. این کتاب مروری جامع بر اصطلاحات، مفاهیم، متفکران و آثار اصلی در تاریخ این حوزه کلیدی از تفکر فلسفی ارائه می‌کند. ایده آل برای دانشجویان سال اولی که برای اولین بار به این موضوع می پردازند، مفاهیم اساسی فلسفه ی هنر به عنوان همراه ایده آل برای مطالعه این موضوع جذاب خواهد بود.
تایگر روهولت خلاصه های مفصلی از مفاهیم اصلی در فلسفه هنر ارائه می دهد. یک فصل مقدماتی زمینه و پیشینه را ارائه می‌کند، در حالی که فصل‌های بعدی تعاریف دقیقی از اصطلاحات و مفاهیم کلیدی، مقدمه‌ای بر کار متفکران کلیدی، خلاصه‌ای از متون کلیدی، مقدمه‌ای بر رویکرد فلسفه به اشکال اصلی هنری، و توصیه‌هایی در مورد مطالعه بیشتر ارائه می‌دهند. این ابزار به طور خاص برای پاسخگویی به نیازهای دانش آموزان و با فرض عدم دانش قبلی در مورد موضوع طراحی شده است، این ابزار مرجع ایده آل برای کسانی است که برای اولین بار با فلسفه هنر مواجه میشوند.
فلسفۀ اروپایی در قرن بیستم
مقالات این مجلد از دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد به شرح آرای ده فیلسوف برجستۀ آلمانی و فرانسوی اختصاص دارند. سه مقاله با نماینده‌های مهم هرمنوتیک در قرن بیستم مرتبطاند: مارتین هایدگر، هانس-گئورگ گادامر و پل ریکور. سه مقالۀ مربوط به ماکس شلر، گابریل مارسل و امانوئل لویناس از این جهت قرابت دارند که هر سه فیلسوف با مسائل دینی و اخلاقی کلنجار رفته‌اند. مقالات مربوط به هانا آرنت و یورگن هابرماس خواننده را با دو فیلسوف سیاسی بزرگ قرن بیستم آشنا می‌کنند. مقالات ناظر به ژاک لکان و ژیل دلوز فلسفۀ دو متفکر فرانسوی را شرح می‌دهند که هر یک به سهم خود با یکی از مکاتب فکری مهم فرانسه یعنی ساختارگرایی درگیر شده است.
بدین ترتیب، خوانندگان این مجلد نه تنها با آرای برخی فیلسوفان بزرگ آلمانی و فرانسوی مواجه خواهند شد، بلکه در این میان با ساختارگرایی، فلسفۀ سیاسی، فلسفۀ اخلاق، فلسفۀ دین و هرمنوتیک نیز آشنا خواهند شد.
در این کتاب می‌خوانیم:
- زَکری دیویس وآنتونی استاینباک
- مایکل ویلر
- جف مَلپاس
- ماوریتسیو پاسرین دِنترِوِس
- جیمز بومن و ویلیام رِگ
- برایان ترینور
- بتینا برگو
- برنارد داونهاور و دیوید پلاور
- اِیدرین جانستون
- دانیل اسمیت و جان پرتوی
فلسفه: شاخه‌ها و مکتب‌ها
نیهیلیسم معنایی
ویلارد ون اورمن کواین را فیلسوفی دانسته‌اند که در محل تلاقی نحله‌های تحلیلی، پوزیتیویستی و پراگماتیستی ایستاده است. در کتاب حاضر تلاش شده است با تکیه بر استدلال‌های اساسی کواین در باب «کل‌گرایی معنایی»، «عدم تعین ترجمه» و «رد تمایز قضایای تحلیلی و ترکیبی» رویکرد طبیعی‌گرایانۀ او روشن شود. مؤلف کوشیده است با استناد به آثار و آرای کواین و نظر شارحان او نشان دهد رویکرد طبیعی‌گرایانۀ کواین در حیطۀ زبان به رفتارگرایی و نیهیلیسم معنایی می‌انجامد و در این‌جا منظور از نیهیلیسم معنایی نفی معنا به مثابۀ هویتی ذهنی یا انتزاعی است.
از دید کواین، معرفت، ذهن و معنا بخش‌های یک جهان واحدند و باید در پرتو همان روح تجربی که به عالم طبیعی جان بخشیده است مطالعه شوند. بنابراین معنا باید به نحو تجربی فهمیده شود و هرگونه توصیف آن ناظر به خصیصۀ مشهود و عمومی آن است. با این وصف، «معنا» خصیصۀ رفتار است و به تعبیری همان کاربرد است. حاصل این دیدگاه رفتارگرایی است که روح تز نیهیلیسم معنایی محسوب می‌شود.
هرمنوتیک فلسفی و نظریۀ ادبی
در این کتاب که به شیوه‌ای روشن و دقیق نوشته شده است، جوئل واینسهایمر به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه بصیرت‌های هانس ـ گئورگ گادامر، فهم ما را از نظریه ادبی و تأویل دگرگون می‌سازد. واینسهایمر کار خود را با مروری بر هرمنوتیک مدرن، از شلایرماخر تا ریکور، آغاز می‌کند، و نشان می‌دهد که کار گادامر در بطن مکالمه‌ای جای دارد که همچنان در جریان است. او می‌گوید که هرمنوتیکِ گادامر مشخصاً فلسفی است، زیرا در این باب کند و کاو می‌کند که فهم اصولاً چگونه روی می‌دهد، نه این که چگونه باید برای داشتن کارکردی دقیق‌تر یا کارآتر به قاعده درآید. به زعم واینسهایمر، گادامر فهم را اثر تاریخ قلمداد می‌کند، و آن را نه از سنخ فعل بلکه از جنس انفعال می‌داند؛ چیزی که برای تأویل‌گزار یا مفسر روی می‌دهد.
آفاق فکرت در سپهر فطرت «غلامرضا اعوانی»
آنچه در کتاب آفاق فکرت در سپهر فطرت آمده است روایت سادگی‌ها و پیچیدگی‌های زندگی فکری غلامرضا اعوانی و فراز و فرودهای تفکر حکمی اوست؛ تفکری که منتقد جدایی علم از حکمت و حتی دین از حکمت است. کتاب حاضر، که شامل مصاحبه‌های چندین‌سالۀ حامد زارع با غلامرضا اعوانی است، از چهار فصل تشکیل شده است. فصل نخست با عنوان «سالشمار زندگی» دربرگیرندۀ حوادث، حالات و حاشیۀ زندگی استاد دکتر غلامرضا اعوانی است. فصل دوم، با عنوان «نگرش علمی»، معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی را مورد تدقیق قرار می‌دهد.
فصل سوم با عنوان «رویکرد حکمی» متکفل ارائۀ یک تبیین از طریق چندین توضیح دربارۀ نظام حکمی دکتر اعوانی است. نهایتاً فصل چهارم با عنوان «حکیمان الهی» نیز بررسی مصداقی چند تن از حکمای الهی مورد توجه اوست. اکثر مصاحبه‌های این کتاب در ساختمان زیبا و تاریخی مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران یا، آن‌طور که دوستدارانش می‌نامندش، «انجمن فلسفه» انجام شده است؛ انجمنی که به همت سیّد حسین نصر در دهۀ پنجاه خورشیدی تأسیس شد و غلامرضا اعوانی سال‌ها ریاست آن را بر عهده داشت. این کتاب، به احترام همۀ فیلسوفانی که در پنجاه سال اخیر به این انجمن رفت و آمد داشته‌اند، به خاطرۀ همیشه زندۀ انجمن فلسفۀ ایران تقدیم شده است.
