دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
باقیماندۀ تقسیم ناپذیر
باقیماندۀ تقسیم‌ناپذیر یکی از آثار کلاسیک اسلاوی ژیژک است. ژیژک در این کتاب خوانشی درخشان از منظومۀ فکری شلینگ به دست می‌دهد. شلینگ مدت‌هاست در سایۀ فیلسوفان بزرگی نظیر کانت و هگل قرار گرفته است. ژیژک در این کتاب نشان می‌دهد که شلینگ پیشاهنگ ماتریالیسم دیالکتیکی مارکس و مفهوم رانه و ناخودآگاه فروید است و وجوه مشترک تعیین‌کننده‌ای با هگل دارد. در فصل یکم، اندیشۀ شلینگ بررسی می‌شود. در فصل دوم، مواجهۀ شلینگ و هگل به روی صحنه می‌رود و در فصل سوم، به یاری مفاهیم شلینگ و هگل، در باب مسائل امروزین تکنولوژی و فیزیک مدرن بحث می‌شود.
از دید ژیژک تنها به واسطۀ مفاهیم ژاک لاکان می‌توان درک درستی از ایدئالیسمِ آلمانی یافت، هرچند خودِ لاکان گاهی در تفسیر اندیشه‌های کانت و هگل به خطا رفته باشد. از همین رو، در سرتاسر متن ارجاعات بی‌شماری به لاکان و مفاهیم لاکانی می‌یابیم. ژیژک می‌کوشد به یاری شلینگ، هگل و لاکان متافیزیکی مبتنی بر «ناتمامیت» بپروراند.
موسی
گرهارت فون‌راد از عالمانِ ارجمندِ الهیاتِ عهد عتیق است. او در کتاب مختصر و مفید موسی، نمایی روشنگر از الهیات یهودی ارائه می‌دهد. فون‌راد از رهگذر معرفی حیات و خدمت موسی به مسئلۀ بزرگ‌تری می‌پردازد و آن رابطۀ یهوه با قوم اسرائیل و غایتی است که برای ایشان در نظر می‌گیرد. این کتاب نشان می‌دهد که شناخت موسی با شناخت دین و تاریخ قوم اسرائیل در هم تنیده است؛ زیرا یهوه نخست بر موسی بود که خویش را مکشوف کرد، به او بود که فرامینش را عطا کرد، و به هدایت او بود که قومش را از مصر، سرزمینِ رنج و بردگی، بیرون آورد و هرسۀ این‌ها ارکان و وقایعِ سرنوشت‌سازِ دین و تاریخ قوم اسرائیل به شمار می‌آیند. خوانندۀ این کتاب در می‌یابد که حیات و خدمت موسی جزئی جدایی‌ناپذیر از نقشۀ کلّی خدا برای قوم اسرائیل است و بر این اساس ارزش و اهمیت آنها اولاً و اساساً در کُلیَّت اهداف نجات‌بخشانه‌ای است که یهوه برای قوم در نظر دارد.
مدرنیته مشروع است
کتاب مدرنیته مشروع است جُستاری است که مسعود آذرفام آن را براساس رسالۀ دکترایش در دانشگاه تهران نوشته است. او در این رساله به یکی از بنیادی‌ترین منازعات فکری غرب مدرن در باب ماهیت سنت و مدرنیته پرداخته که عموماً از آن با عنوان منازعۀ «مشروعیت عصر جدید» یاد می‌شود.
در قرن بیستم منازعه‌ای میان سه تن از مهم‌ترین اندیشمندان این قرن، کارل اشمیت، کارل لوویت و هانس بلومنبرگ در گرفت. رسالت کل این جُستار در حقیقت به شرح و بررسی این منازعه اختصاص دارد. این منازعه اگرچه بلافاصله به محل تامل و پژوهش‌های فلسفی اصیلی در آلمان و با تأخیری در سایر نقاط اروپا و آمریکا بدل شد، در زبان فارسی هنوز نه تنها هیچ پژوهش منسجم و جامعی از این منازعه و تجزیه و تحلیلی از آن در دست نیست، بلکه آثار پژوهشی ما از فقدان شرح جامعی از آن رنج می‌برد.
شرحی بر نقد عقل محض
آیا اگر هیوم نبود، کانت در خواب می‌ماند؟ چه شد که کانت به سراغ شناخت‌شناسی رفت و به جای شناخت بیرون، به شناخت درون پرداخت؟ کانت با کدام متافیزیک درافتاد و چه بخش‌هایی از سنت فلسفی گذشتگان را در لایه‌های نقدِ عقلش حفظ کرد؟ روند شکل‌گیری نقد کانتی از کجا آغاز شد و چه مسیری را پیمود تا به قلۀ نقدِ عقل محض برسد؟ آیا در کتاب‌های پیش از دورۀ نقادی، اثری از کانتِ نقاد وجود دارد؟
شرحِ کوتاهِ حاضر پاسخ پرسش‌های بالا را در بر دارد. پل گایر و آلن وود دو تَن از شارحان مشهور کانت و مترجمان آثار او به زبان انگلیسی‌اندو این نوشتار مقدمۀ آنان بر ترجمۀ نقد عقل محض است. این مقدمه در عین کوتاهی، شرحی سودمند برای خواندن کتاب نقد اول است. مخاطبان این کتاب استادان و دانشجویان فلسفه و نیز همۀ کسانی‌اند که در پی شناخت فلسفۀ کانت هستند.
غلامحسین ابراهیمی دینانی «آفاق معرفت در سپهر معنویت»
حامد زارع، حال و وضع فلسفی، اشتیاق برای گفتگو و در نهایت جسارت و اصرار در دفاع از عقل را سه ویژگی بارز غلامحسین ابراهیمی دینانی می‌داند و معتقد است تجمیع این سه ویژگی در هر فرد، همنشینی و همصحبتی با او را جذاب و دلنشین می‌کند.
فصل نخست «مباحثه» نام دارد، گفتگوهای چهارگانۀ این بخش بیش از هر چیز دال بر پایبندی دکتر ابراهیمی دینانی به امر گفتگوست. عنوان فصل دوم «مصاحبه» است. در این بخش دربارۀ چند تن از نامداران تاریخ اندیشۀ فلسفی در تمدن اسلامی با دکتر ابراهیمی دینانی گفتگو شده است. فصل سوم «مناظره» نام دارد و همان‌طور که از نام آن پیداست می‌توان این فصل را جذاب‌ترین بخش کتاب حاضر دانست. فصل چهارم «مکاتبه» نام دارد که در این بخش برای نخستین بار همۀ کتاب‌های دکتر ابراهیمی دینانی با خود او به بحث گذاشته شده است.
آفاق حکمت در سپهر سنت (گفتگوی حامد زارع با سید حسین نصر)، آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ (گفتگوی حامد زارع با رضا داوری اردکانی)، از این مجموعه منتشر شده است.
پس از هگل
نیمه دوم قرن نوزدهم در آلمان یکی از خلاق‌ترین و انقلابی‌ترین دوره‌های فلسفه مدرن به شمار می‌رود. با این حال، این دوره در میان آلمانی‌زبانان اندک و در میان انگلیسی‌زبانان بسی اندک‌تر مطالعه و بررسی شده است. هدف کتاب حاضر معرفی فلسفه این دوره به خواننده انگلیسی‌زبان است. جهت اطمینان از گستردگیِ پوششِ تاریخی، و حفظ تمرکز فلسفی، این کتاب نه بر اساس موضوعات و متفکران که بر اساس مناقشات سامان یافته است.
این کتاب تاریخی مجمل و در عین حال بی‌نظیر از فلسفه آلمانی در نیمه دوم قرن نوزدهم است. در این کتاب با متفکرانی مواجه می‌شویم که در زبان فارسی نامی از آنها نشنیده‌ایم؛ متفکرانی که، علی‌رغم گمنامی، چه فلسفه زمان خویش و چه فلسفه معاصر را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده‌اند.
پس از هگل به عنوان یکی از آثار متأثر بیزر روشی بدیع نیز پی گرفته که واجد نقاط قوت عدیده‌ای است که آن را از سایر کتب تاریخ فلسفه متمایز می‌سازد. او با تمرکز بر مناقشات، به جای پرداختن به چهره‌ها کوشیده است اثرش را از خطاهای تاریخ‌های فلسفه‌ی متعارف در امان نگه دارد.
فلسفۀ لایب نیتس
این کتاب جایگاه لایب نیتس درفلسفه غرب وسهم این متفکر درشکل دهی شالودهای نظری تمدن جدید راباز می نماید وتصویر جامعی ازنظام فلسفی اوبه دست می دهد. ((فلسفه لایب نیتس)) که شرح زندگی ونظرات این فیلسوف واندیشمند آلمانی است براین نظر پای می فشرد که تمدن جدید برسه پایه ایستاده است: فیزیک جدید، ریاضیات جدید ومنطق جدید فیزیک جدید فیزیک لایب نیتس است،زیراآخرین کلام آن بدین مضمون که ذات ماده انرژی است اولین سخن لایب نیتس درفیزیک است . لای ب نیتس اولین کسی بود که گفت ذات ماده نیرو است. گتفرید ویلهلم لایب نیتس درسال١٦٤٦ میلادی درشهر لایپیزیک آلمان دید ه به جهان گشود ودرسال ١٧١٦ درشهرها هانوفر چشم ازجهان فرو بست.
فلسفه در قرن جدید
دامنه این جستارها گسترده است: هستی‌شناسی اجتماعی، که در آن جان سرل می‌کوشد با بیانی فشرده و آموزنده آرای خود را که در مواضع دیگر با جزئیات آورده است به اختصار توضیح دهد:
هوش مصنوعی و علوم شناختی، که به بررسی وضعیت کنونی آن و بیان اندیشه‌های اخیر سرل در این باره اختصاص دارد.
فلسفه زبان، که در آن سرل با برقراری ارتباط میان ایده‌های مختلف، پاسخ‌هایی اصیل به پرسش‌هایی بنیادی می‌دهد.
همچنین در این کتاب جستارهایی درباره محدودیت‌های تحقیق و تفحص پدیدارشناختی، مسئله ذهن‌ـبدن و نیز چیستی و آینده فلسفه از نگاه جان سرل خواهید یافت.
نقدی بر این کتاب
شوپنهاور
آرتور شوپنهاور متفکری منزوی است. فلسفه او نوعی فلسفه انزواست که حاصل تماس شخصی و نزدیک با آثار گذشته است . او آثار فیلسوفان را به زبان خودشان بی‌واسطه مترجم، شارح و مفسر می‌خواند . شوپنهاور خود را در بند آنچه هر یک از آنها می‌گویند ، روایت می‌کنند یا می‌اندیشند نگه نمی‌دارد. او که ادبیات و فلسفه را کاملاً می‌شناسد، می‌خواهد تفاسیر دانشگاهی را به کلی نادیده بگیرد. شوپنهاور که شخصی بدگمان است ، تنها نگاه خاص خود و داوری خویش را قبول دارد. او در بسط و پروراندن فلسفه‌اش بر این باور نبود که پاسخ دادن به انتظارات، پرسش‌ها و هیجاناتی که به شکل لحظه‌ای سایه‌گستر می‌شوند کاری ثمربخش باشد. او از همان ایام جوانی بی‌درنگ نسبت به خوش‌بینی به میراث رسیده از روحیه عصر روشنگری ابراز انزجار می‌کند. به نظر شوپنهاور ، شدن تاریخی، خود چیزی نیست جز بازنمودی همواره یکسان و غم‌انگیز از اراده زیستن ، اراده‌ای که خود، بیگانه با هرگونه آیندگی ، ناتوان از شدن است .
ویتگنشتاین در تبعید
نویسنده کتاب حاضر می‌گوید: «این کتاب تلاش من برای نگریستن به ابعاد مهمی از کار لودویگ ویتگنشتاین(١٨٨٩-١٩٥١) در نسبت با زندگی او و طرز تلقی‌اش از خویش است، تلاشی نه برای پوشش دادن جملگی ابعاد زندگی یا کار او، بلکه برای دیدن راههایی که این دو با هم می‌خوانند.»
روز یکشنبه ششم اکتبر ١٩٢٩، لودویگ ویتگنشتاین در یکی از اتاق هایش در کیمبریج، از خواب آشفته‌ای پرید. با رمز ساده الفبای معکوسش نوشت: ناتوان از فکر، افکار کابوس وار و تکراری. سپس با الفبای روشن خوابش را ثبت کرد، خوابی راجع به استیصال از مشاجره بر سر تلاش نومیدانه برای تعمیر دستگاهی که یک بار تنظیمش کرده بود. او شرح خواب را چنین پایان برد: فکر کردم مجبورم با کسانی زندگی کنم که نمی‌توانم خودم را حالی‌شان کنم. این فکری است که در واقع اغلب اوقات دارم. در عین حال احساس می‌کنم عیب از خودم است.
ویتگنشتاین بعد از تلاشی مختصر و تاحدی سرسری برای تعبیر این خواب، رمزنویسی خود را دوباره از سر گرفت و نوشت: حال در این‌جا، خودم را خیلی بیگانه احساس می‌کنم. کاملاً متکی به خود.
کتاب حاضر اولین اثر مستقل جیمز کلاگ، ویتگنشتاین‌پژوه و استاد فلسفه در دانشگاه ویرجینیا است.
