دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
از وجود به موجود
از وجود به موجود دومین کتابی است که از لویناس ، فیلسوف فرانسوی ، در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار می‌گیرد . این اثر در مجموعه آثار لویناس اهمیت و مرتبه خاصی دارد از آن رو که در سیر فکری این فیلسوف ، اولین کتابی است که گویای بسیاری از مضامین و دغدغه‌های پا بر جای اوست : بر آمدن و جدا شدن سوژه و سوبژکتیویته از وجود محض و بی نام و نشان ، مواجهه با دیگری و استعلا به ساحت غیریت ، زمان و نسبت آن با سوبژکتیویته و غیریت ، دلالتهای هستی‌شناسانه و فرا هستی‌شناسانه احوال ، رابطه دوگانه و نه چندان سر راست با پدیدارشناسی و میراث پدیدارشناسانه هوسرل و هایدگر ، و شاید از همه مهم‌تر گذر از وجود به موجود که در خود به عنوان کتاب نیز انعکاس پیدا کرده و خلاف مسیری است که هایدگر در تفکرش می‌پیماید.
مترجم این کتاب – مسعود علیا – آن را از زبان فرانسه به فارسی برگردانده و در این میان ، ترجمه انگلیسی کتاب را نیز مد نظر داشته است و ترجمه فارسی مقدمه آلفونسو لینگیس ، مترجم انگلیسی از وجود به موجود را در آغاز کتاب آورده که بتواند در فهم بهتر متن خواننده را یاری نماید .
اندر حماقت حکمت
بهترین حکایت‌ها و ضرب‌المثل‌ها و نقل قول‌ها مفاهیم مهمی را در قالب چند کلمه کوتاه می‌گنجانند . اما ممکن است همین چند کلمه خیلی گول‌زننده باشد . شاید بهتر است بدانید که هر ضرب‌المثلی یک نمونه مشابه و یک نمونه متضاد دارد . از این طرف می‌گوییم نرود میخ آهنین در سنگ و از آن طرف مدعی می‌شویم که ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است . یک دفعه می‌گوییم یک دست صدا ندارد اما بعد می‌گوییم آشپز که دو تا شد غذا یا شور می‌شود یا بی‌نمک . اما فکر نکنید این تناقض‌ها اثر یکدیگر را خنثی می‌کنند و دست ما را خالی می‌گذارند . بلکه باید بدانید هر کدام از این سخنان فقط قسمتی از واقعیت را در بر می‌گیرند .
این عبارات تنها زمانی ما را به گمراهی سوق می‌دهند که به جای تشخیص چیزهایی که در آن پنهان است فکر کنیم اینها خود حقیقتند . باید گفت اینطور نیست که هر کسی برای هر چیزی ضرب‌المثلی در آستین دارد ، در مورد هیچ چیز تفکر نمی‌کند . یک طوطی که چیزی جز سخن بزرگان بر زبان نمی‌راند خودش صاحب آن دارایی نمی‌شود . به همین دلیل است که بسیاری از این سخنان حکیمانه که طوطی‌وار تکرارشان می‌کنید اگر بدون تفکر و تأمل تکرار شوند حالتی حماقت‌گونه به خود می‌گیرند . این کتاب جزو آن دسته کتاب‌هایی است که باید ساعت‌‌ها در موردش به بحث و گفتگو نشست . این کتاب نه یک کتاب مرجع است و نه راهنما ، بلکه برای آن نگاشته شده تا شعله تفکر افراد اهل فکر را بیشتر دامن بزند.
دکارت
« رُنه دکارت » در سال ١٥٩٦ در شهر لاهه دیده به جهان گشود . او پس از تحصیل در مدرسه یسوعیان دیپلم و لیسانس خود را در رشته حقوق ( حقوق مدنی و قانون شرع ) از دانشگاه « پواتیه » دریافت می‌کند . دانشگاهی که به آموزش حقوقی‌اش معروف است . دکارت در سال ١٦١٨ تمایل زیادی دارد تا به وجود انسانی خویش بپردازد . او در این زمان تنها ٢٢ سال دارد . دکارت به هلند می‌رود و وارد سپاه پروتستان « موریس ناسائو » می‌شود. او بعدها به چیزی اشاره می‌کند که در آن ایام او را مجذوب حرفه نظامی کرد : « دل پرشور » . گمان نمی‌رود دکارت هرگز جنگیده باشد .
به نظر می‌آید که زندگی در پادگان از همان ابتدا او را دچار ملال و خواب‌زدگی می‌کند . دکارت با « آیزاک بکمان » دانشمندی که از او بزرگ‌تر است ملاقات می‌کند ؛ ریاضیات آن دو را به یکدیگر نزدیک می‌کند . دوستی عمیقی بین آن دو شکل می‌گیرد و ذهن دکارت بیدار می‌شود . دکارت زندگی خویش را به گام برداشتن در راه جستجوی حقیقت که آن را « خیر اصلی زندگی » می‌دانست گذراند . فلسفه مضمون زندگی‌اش بود و به هیچ روی آن را نوعی بطالت نمی‌دانست ، بلکه در آن نوعی شور و حرارت می‌یافت . او در نامه‌ای نوشت : « لطفاً همیشه باور داشته باشید که من زنده‌ام ، فلسفه‌ورزی می‌کنم و با شور و حرارتم.
دو خطا در عنوان این کتاب وجود دارد
مرجمع معماها، مسئله‌ها، و پارادوکس‌های فلسفی رابرت ام. مارتین ترجمه راضیه سلیم زاده پروفسور مارتین، استاد فلسفه، کتاب حاضر را برای این نوشته که لذت اندیشیدن درباره معماهای فلسفی را به کسانی بچشاند که هرگز مطالعات دانشگاهی درباره فلسفه نداشته‌اند. وی می‌گوید: «این کتاب را به زبانی بسیار غیر رسمی نوشته‌ام. به همان زبانی که با دوستی قدیمی حرف می‌زنیم و نه آن گونه که استادهای فلسفه سخنرانی می‌کنند یا مطلب می‌نویسند. این متن پر است از بازی‌های کلامی، شوخی‌ها و اصطلاحات محاوره‌ای.» نویسنده در نگارش این کتاب کاری خلاف عادت و البته مخاطره‌آمیز کرده است.
بدین معنی که جدی‌ترین و عمیق‌ترین مباحث فلسفی را با زبانی عامیانه و محاوره‌ای طرح کرده است. این لحن چه بسا در بادیِ امر ما را به اشتباه بیندازد و کتاب را اثری غیر جدی بپنداریم. نویسنده شجاعت ناشر را برای انتشار چنین اثری تحسین می‌کند. طبیعی است که مترجم هم نیز سعی کرده تا حد امکان، به ویژه در قسمت‌های طنزآمیز، این لحن حفظ شود. در بسیاری از عناوین بازی کلامی طنزآمیز صورت گرفته است که با در نظر داشتن آن خواننده این کتاب می‌تواند ارتباط و گاهی اختلاف میان عناوین و مطالب ذیل آن را درک کند.
کتاب حاضر در شانزده فصل شامل: تفاوت‌هایی که تفاوتی ایجاد نمی‌کنند، ریسک کردن، انتخاب کردن، منطق و پارادوکس، باور، منطق و قصد، استدلال درست و نادرست، معرفت تجربی، معرفت بدون تجربه، تفکر، گفتار و معنی، این‌جا و الان، چرا باید اخلاقی باشم؟ چطور اخلاقی فکر کنیم؟ معماهای اخلاقی، قانون عمل و مسئولیت، لطیفه و دیگر مسائل زیبایی شناسانه و فکرهای عمیق در ٥٤٤ صفحه نوشته شده است.
در ستایش عشق
جنگ «بدون تلفات» و عشق «بدون مخاطره»، این اولین تهدیدی است که نویسنده این کتاب، آن را تهدید «امنیت» برای عشق نام می‌نهد و نقطه مقابل آن را انکار اهمیت عشق می‌داند. چرا که تصور می‌شود عشق صرفاً نوعی لذت‌گرایی بی حد و حصر و گستره وسیعی از لذت‌های ممکن است. اگر شما به خوبی برای عشق تربیت شده باشید و از ملاک‌های امنیت مدرن پیروی کنید، پایان دادن به رابطه با افرادی که مناسب شما نیستند، برایتان دشوار نخواهد بود. در کتاب «ستایش عشق» آلن بدیو، فیلسوف نامدار فرانسوی، دفاع پرشور و آتشینی از عشق می‌کند و با توسل جستن به اندیشمندانی برجسته از کی‌یرکگور و سیمون دو بووار تا مارسل پروست و ژان لاکان ما را ترغیب می‌کند که از عشق نترسیم، بلکه آن را چون ماجراجویی شکوهمندی ببینیم که دست آخر ما را از وسواس فکری نسبت به خود می‌رهاند.
«ستایش عشق» سروده فیلسوفی است که مانند افلاطون و به نقل از او چنین می‌اندیشد: «کسی که از عشق شروع نکند، هیچگاه پی به ماهیت فلسفه نخواهد برد.»
چه باشد آنچه خوانندش تفکر؟
کتاب حاضر که شرح و بیانی کمابیش شفاف ومنظم در بارۀ فلسفۀ هایدگر پس از هستی و زمان عرضه می‌کند همچون هستی و زمان از پرسش آغاز می‌شود و به پرسش می‌انجامد. لیکن این انجام نه به معنای ختم کلام بل گویای گشودگی و مفتوح ماندن اثر است. عنوان کتاب خود پرسشی است که نویسنده جای جای به دلالتهای چهارگانه آن اشاره می‌کند و در باره هر یک به تفصیل توضیح می دهد.
این بدان معناست که نویسند ه خود در ترجمه was heisst Denken? رهگشای مترجم می‌شود و در عین حال مترجم را در این که کدام یک از دلالتهای چهارگانه را ملاک قرار دهد بلاتکلیف می‌گذارد. پیداست که دلالتهای دوم و سوم برای ترجمه عنوان کتاب مناسب نیستند چه این دو ذیل و تابع دلالتهای اول و چهارم قرار می‌گیرند. خواننده می‌تواند شرح مبسوط این دلالت‌ها را در بخش دوم کتاب مشخصاً در درسگفتار ١، در گذار از درسگفتار ١ به ٢، در گذار از درسگفتار ٤ به ٥، و در درسگفتار آخر (١١)، مطالعه فرماید.
آنچه در این صفحات می‌خوانیم صرفاً تکرار آنچه پیش‌تر آمده است نیست بل در هر بار پرسش یک گام واشکافته تر می‌شود. سیاوش جمادی پیش از این کتاب ، اثر سترگ هستی و زمان را از همین نویسنده ترجمه کرد و کتاب تألیفی زمینه و زمانه پدیدارشناسی او برنده جایزه بیست و پنجمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. از این نویسنده ، مترجم و پژوهشگر تاکنون آثار بسیاری در حوزه فلسفه و ادبیات به چاپ رسیده است.
تاریخچۀ فلسفه
کتاب حاضر به معرفی متفکران بزرگ فلسفه غرب می‌پردازد و مهم ترین نظریات آنها را درباره دنیا و روش بهتر زیستن بررسی می‌کند. «نایجل واربرتون» در فصل‌های چهل گانه این کتاب ما را به گشت و گذار در عمده ترین نظریات تاریخ فلسفه می‌برد. او داستان‌های جالب توجه و اغلب عجیب و غریبی در باره مرگ و زندگی فلاسفه‌ای بازگو می‌کند که ما را به تاُمل وا می‌دارند. نایجل واربرتون نه تنها تاریخچه فلسفه را به شکلی قابل درک روایت می‌کند، بلکه ما را به فکر کردن، بحث کردن، استدلال کردن و سوْال کردن ترغیب می‌کند.
تاریخچه کوتاهی از فلسفه خلاصه‌ای از جستجوی همیشگی بشر در زمینه درک فلسفی به‌دست می‌دهد و از خواننده دعوت می‌کند که در این بحث جذاب شرکت کند. بحثی که از چرایی ماهیت واقعیت و روش زندگی آغاز می‌شود. پرسش‌هایی که ذهن سقراط حکیم را به خود مشغول کرده بود و او را هر روز به بازار آتن می‌کشاند تا سؤالات عجیب خود را از مردم بپرسد و ذهن آنها را برآشوبد. چون با پرسیدن این سؤالات به آنها نشان می‌داد که چقدر درکشان از دانسته‌هایشان اندک است.
تاریخ فلسفۀ غرب
چکیده «تاریخ فلسفه غرب» کتابی است موجز و مختصر که برای شناسانیدن فلسفه غرب به نوآموزان فلسفه نوشته شده و نیز به عنوان متن درسی و کمک درسی دانشگاهی، شماری از دانشجویان را، از رشته‌های مختلف، با اصول و سیر اجمالی فلسفه غرب آشنا ساخته است. هالینگ‌دیل، نویسنده، روزنامه‌نگار، منتقدادبی، زندگینامه‌نویس و مترجم شماری از آثار فلسفی از جمله برخی از آثار فریدریش نیچه از آلمانی به انگلیسی است. تجربه متمادی این نویسنده چیره‌دست انگلیسی در نگارش مقاله‌های پرخواننده و جذّاب، در این کتاب در خدمت آسان‌فهم کردن بسیاری از مفاهیم فلسفه غرب قرار گرفته است. عبدالحسین آذرنگ، نویسنده و پژوهشگر مسائل کتاب و نشر، و مترجم این کتاب، از دوستداران مباحث فلسفی است و تاکنون چند کتاب فلسفی به فارسی ترجمه کرده است.
تقلب
نوع بشر در ابداع انواع و اقسام تقلب حقیقتاً خلاق بوده است. تقلب از جمله رفتارهای بشری است که در گذر زمان در جوامع مختلف مشاهده و گزارش شده است. رواج تقلب در هر جامعه با میزان همبستگی و اعتماد اجتماعی نسبت عکس دارد. شعار «همه تقلب می‌کنند» نه فقط بی‌توجهی به رواج یافتن تقلب را افزایش می‌دهد، بلکه به استمرار تقلب در جامعه کمک می‌کند.
دبورا ال. رود، پروفسور حقوق دانشگاه استنفورد، در این کتاب به نمونه‌های واقعی، ملموس و مشهور تقلب در جامعۀ آمریکا پرداخته است و کوشیده ضمن تحلیل علل و عوامل وقوع تقلب در عرصه‌هایی چون ورزش، نظام آموزشی و پژوهشی، نظام مالیاتی، نظام بانکی و ازدواج، راهکارهای عملی برای جلوگیری از تکرار تقلب به دست دهد و دیدگاه‌هایی را که به ارتکاب تقلب یا بی‌اعتنایی به رواج آن منجر می‌شوند تصحیح کند. مراجعه به نظرسنجی‌های معتبر و آمارهای موثق از نقاط قوت کتاب حاضر است.
زیبایی‌شناسی در قرن بیستم
این کتاب شرحی است از ماندگارترین و اثرگذارترین آثاری که در قرن بیستم در این عرصه به رشته تحریر درآمده‌اند. وظیفه ضروری و بنیادی فهم تجربه ما از هنر، و همین‌طور فهم تجربه ما از زیبایی و والایی در طبیعت، همچنان طرح و برنامه اصلیِ بخش اعظم زیبایی‌شناسیِ قرن بیستم بر جای مانده است، خواه چنین تجربه‌ای مستقل از توجهات و علایقِ شناختی و عملی ما باشد و خواه متمایز از این توجهات و علایق اما در عین حال قویّاً مدافع آنها باشد. در نوشته حاضر، تاریخ زیبایی‌شناسی در قرن بیستم را بر مبنای همین فرض روایت می‌کنیم. در این کتاب به زیبایی‌شناسی در آستانه قرن بیستم، زیبایی‌شناسی در میانه دو جنگ و زیبایی‌شناسی پس از چنگ پرداخته می‌شود. در نهایت به شرح و نقد حوزه‌های متعددی که در زیبایی‌شناسی معاصر وجود دارد و مجموعه‌ایی از آثار و نوشته‌هایی را پدید آورده است پرداخته می‌شود. زیبایی‌شناسی در قرن بیستم، نوشته پل گایر، ترجمه پدرام حیدری است.
