دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
شکلک (۴۶)
معرفی کتاب شکلک (۴۶)
اعتراف می‌کنم هنوز آن خانه‌ی ویران در ذهنم زنده است و هنوز حسن و عالیه در حوضش خفته‌اند و هر از گاهی بیدار می‌شوند، معرکه می‌گیرند، خسته می‌شوند و باز می‌خوابند؛ «خواب دبش کلفت‌کُش». هنوز خانه‌ی ویران سرپناهِ نرگس و شریف است و آن دو چاره‌ای ندارند جز آشتی با گذشته؛ آشتی با تاریخ.ـ از یادداشت نویسنده
"شکلک" از دو زمان تاریخی مختلف در این منطقه الهام گرفته است؛ شخصیت‌های آن از لحاظ طبقه‌بندی تقریبا در نزدیکی هم قرار دارند و از لحاظ فرهنگی در دو سر طیفی متمایز قرار دارند. از دیدگاه روایی، نویسنده و کارگردان یکی از این دو زمان را به عنوان زمان اصلی (که مکان آن ثابت است) نمی‌پذیرند. با این حال، از منظر روانشناسی، تماشاگر زمان زوج جوان در نمایش و زمان کنونی را به عنوان زمان اصلی‌تر و نزدیک به خود ترجیح می‌دهد. این ترکیب دو زمان به شکل فلاش‌بک و بازگشت به حالت گذشته نیست، بلکه با تطبیق رئالیسم جادویی که ثمینی به کار برده، تشریح بهتری انجام می‌دهد.در بخش "نمایشی"، زوجی قدیمی مشابه "اینترکات" مسئول اجرای کار هستند. آنها تا حدودی سر داستان را بر عهده دارند و یا ان را به پایان می‌برند یا نشانه‌ای از مصیبت می‌دهند. از نظر محتوایی، "شکلک" یک نمایش جسورانه است.اگرچه از زوایای گوناگونی می‌توان به این نمایش نگاه کرد، اما در جهت خلاصه کردن این توضیحات، می‌توان به مفهوم اصلی آن اشاره کرد که تکرار تاریخی است؛ این تکرار تاریخی در واقعیت به تعبیر آشنای مارکس (تراژیک و کمدی) اشاره دارد. با این حال، اینجا این تعبیر چندان مناسب نیست و از تکرار فراتر می‌رود. در این نمایش، هر دو زمان به نوعی یک‌بار است! و عنصر مهم در این یگانگی رویداد و معنا، شخصیت نقره/ نرگس است. اگرچه حسن شکلکی و عالیه به وضوح به دهه 1330 میلادی تعلق دارند و شریف جوانی نماینده امروز است، اما نقره/ نرگس به هر دو دوره (لباس‌هایش نمایانگر تغییر از دیروز به امروز می‌شوند) و هر دو سطح فرهنگی/ اجتماعی در نمایش، او را به خود اختصاص می‌دهند.
ذهن و زمان
معرفی کتاب ذهن و زمان
خواب چیست و رؤیا کدام است؟ آیا چنین پرسشی می‌تواند ما را از خواب غفلت بیدار کرده به‌جای این‌که تصوری وهم‌آلود و خودشیفته از ما به‌دست دهد، ما را نابهنگام در دل امر واقع به‌خود رها سازد تا خوف و رجاء را به‌عینه بیازماییم. براساس چنین رویداد منحصربه‌فردی است که کتاب حاضر با اتکاء بر آخرین کشفیات علمی و دیرین‌ترین پرسش‌های فلسفی، بر آن می‌شود تا ما را عجالتاً از دنیای شتاب‌زده‌ی دیجیتال، که محور اصلی جوامع مصرفی کنونی است، برکنده به‌خود آورد.
میدل مارچ (دو جلدی) گالینگور (داستان یک شهر)
معرفی کتاب میدل مارچ (دو جلدی) گالینگور (داستان یک شهر)
در سلسله‌ی رمان‌نویسان بزرگ انگلیسی در قرن نوزدهم، که از جین آستین و خواهران برونته آغاز می‌شود و به چارلز دیکنز و تاماس هاردی می‌رسد، جورج الیوت به‌سبب مهارت و ژرف‌بینی‌اش در توصیف انگیزه‌ها مقام منحصربه‌فردی دارد، به‌طوری که بسیاری از نقادان مدرن او را بزرگ‌ترین رمان‌نویس انگلیسی قرن نوزدهم می‌دانند.
شخصیت‌های رمان میدل مارچ به‌رغم سادگی ظاهری‌شان زندگی درونی بغرنجی دارند. بعضی بر معیارهایی پای می‌فشارند که همگان آنها را صرفاً تحسین می‌کنند و نه تشویق، بعضی دیگر بر عادیاتی متکی‌اند که همگان آنها را تشویق می‌کنند و نه تحسین. میدل مارچ داستان یک شهر است با همه‌ی ابعاد و مناسباتش.
کتاب میدل مارچ، رمانی است نوشته ی نویسنده ی انگلیسی، جورج الیوت که برای اولین بار در سال 1871 به انتشار رسید. در مرکز داستان، شخصیتی روشن فکر و آرمان گرا به نام دوروتیا بروک قرار دارد که از بسیاری جهات، همانند و یادآور خود نویسنده است. اما دقیقا همان ویژگی هایی که دوروتیا را از جامعه ی مادی گرا و متخاصم پیرامونش متمایز می سازد، این شخصیت را وارد ازدواجی کابوس وار با مردی می کند که در ابتدا فکر می کرد نیمه ی گمشده ی اوست. در داستانی موازی، دکتری جوان و همان قدر آرمان گرا به نام ترتیوس لیدگیت، عاشق دختری زیبا اما خودبین و سطحی به نام روزاموند وینسی می شود و با ازدواج با او، خود را به ورطه ی نابودی می کشاند. جورج الیوت در این کتاب از مجموعه ای از شخصیت هایی استفاده کرده که هر کدام، نماینده ی قشری از جامعه-از کارگران و مغازه داران گرفته تا طبقه ی متوسط در حال شکوفایی و ثروتمندان-هستند. این شخصیت ها در کنار هم، تصویری فوق العاده باجزئیات و دقیق از زندگی در انگلیس در دهه ی 1830 به مخاطب ارائه می کنند. کتاب میدل مارچ با کنایه ها و بینش های روانشناسانه ی فوق العاده مدرن و امروزی خود، در شکل گیری جریان ادبی واقع گرا در قرن بیستم، نقشی اساسی و تعیین کننده ایفا کرده است.
زخم (و نوزده داستان دیگر)
معرفی کتاب زخم (و نوزده داستان دیگر)
کیم مونسو متولد ۱۹۵۲ در بارسلوناست. در نیویورک تایمز، نویسنده‌ی قهاری معرفی شده که با تخیل نابش سنت سوررئالیسم اسپانیایی را در آثارش نهادینه کرده، و در ایندیپندنت به‌عنوان بزرگ‌ترین نویسنده‌ی زنده‌ی کاتالان‌زبان از او نام برده شده است. مونسو میراث‌دار خَلَفِ فرهنگ و هنر کاتالان است که بزرگانی نظیر سالوادور دالی و خوان میروی نقاش و آنتونی گائودیِ معمار را در خود پرورانده و جهانی کرده است.
برخی داستان‌هایش را در رده‌ی سوررئالیسم یا رئالیسم جادویی طبقه‌بندی می‌کنند، اما برخی هم آنها را گونه‌ای متافیکشن می‌دانند، چون از محدوده‌های تاریخی ـ جغرافیایی و سیاسی ـ اجتماعی فراتر می‌روند و عمدتاً تخیلات و تصوراتی ناب‌اند که در قالب کلمات با خواننده به اشتراک گذاشته شده‌اند. آثارش به بیش از بیست زبان ترجمه و منتشر شده است.
مونسو نویسندگانی نظیر دونالد بارتلمی و خولیو کورتاسار و رمون کنو را الهام‌بخش خود می‌داند، اما تأثیر بازی‌های ویدیویی و کمیک‌استریپ‌ها و کارتون‌ها و نیز نویسندگان دیگری همچون بورخس و کافکا هم در آثارش مشهود است.
۲۰ داستان این کتاب از ترجمه‌های اسپانیایی و انگلیسیِ ۳ مجموعه داستان مونسو انتخاب و ترجمه شده‌اند تا نمونه‌هایی از تمام دوره‌های متنوع داستان‌نویسی او را از دهه‌ی هفتاد میلادی تاکنون در اختیار خواننده قرار دهند. از کیم مونسو، مجموعه داستان تحسین‌شده‌ی گوادالاخارا هم در نشر نی منتشر شده است.
زخم (و نوزده داستان دیگر) - انتشارات نی
بازآفرینی بازار (تاریخ طبیعی بازارها)
معرفی کتاب بازآفرینی بازار (تاریخ طبیعی بازارها)
«بازار خوب» تنها راه رسیدن به ثروت است و «بازار بد» راه فقر و نگون‌بختی است. باید به بحث بر سر خوب یا بد بودن اقتصاد بازار پایان داد و آن را به اصلاح بازارها معطوف کرد. مسئله خوب یا بد بودن اقتصاد بازار نیست. اقتصاد بازار می‌تواند خیر یا شر باشد؛ مسئله‌ی اصلی تبدیل اقتصاد بازار بد به اقتصاد بازار خوب است. مک‌میلان، نویسنده‌ی کتاب، آن‌جا که به توصیف بازار خوب می‌پردازد، بازارگرایی دوآتشه است و آن‌جا که پیامدهای فاجعه‌بار بازار بد را نشان می‌دهد، از دشمنان اقتصاد بازار سبقت می‌گیرد. نکته‌ی بدیع این کتاب مدح یا ذم بازار نیست بلکه شواهد متعددی است که به کمک آنها چگونگی گذر از بازار بد به بازار خوب را ترسیم می‌کند.
برای جامعه‌ی سیاست‌گذار و دانشگاهی ایران این کتاب خواندنی است، زیرا ذهن را از جزمیت بازارگرایی یا بازارستیزی آزاد می‌کند و مسئله‌ای بسیار بزرگ، یعنی بازآفرینی بازار، را در ذهن خواننده شکل می‌دهد. پس از مطالعه‌ی این کتاب، مناقشه بر سر اقتصاد بازار یا اقتصاد دولتی پایان می‌یابد و جای خود را به این مسئله می‌دهد که چگونه بازارهای بی‌شماری را که رفاه مردم به آن بستگی دارد اصلاح کنیم.
بازآفرینی بازار (تاریخ طبیعی بازارها) - انتشارات نی
پست‌سکولاریسم: دین، دولت و حوزه عمومی در غرب
معرفی کتاب پست‌سکولاریسم: دین، دولت و حوزه عمومی در غرب
نسبت دین و حوزه‌ی عمومی مسئله‌ی پیچیده‌ای است که هم در غرب و هم در ایران محور مباحثات فراوان بوده و به مجادله بر سر سکولاریسم و پیوند آن با دمکراسی شکل داده است. در ایرانِ پس از انقلاب برخی با این پیش‌فرض که بین دمکراسی و سکولاریسم پیوندی محکم برقرار است، حضور دین در حوزه‌ی عمومی و نظام سیاسی را مانع دمکراسی قلمداد کردند. اما پرسش این‌جاست که آیا می‌توان بدون توجه به پیچیدگی‌های سکولاریسم، به‌سادگی از رابطه‌ی آن با دمکراسی در ایران سخن گفت؟ کتاب حاضر در پیِ ورود به این مجادله و ارائه‌ی طرحی برای آن نیست، بلکه قصد آن دارد تا از خلال بررسی تجربه‌ی غرب، ضرورت بازاندیشی در نسبت بین سکولاریسم و دمکراسی و حرکت در جهت دستیابی به الگویی برای گفت‌وگو را یادآوری کند. تجربه‌ی چند دهه‌ی اخیر غرب حکایت از تجدید حیات دین و بازگشت آن حوزه‌ی عمومی، با وجود رواج و نفوذ طولانی‌مدت سکولاریسم، دارد؛ تجربه‌ای که با نام پست‌سکولاریسم از آن یاد می‌شود. در شرایط پست‌سکولار، مسئله‌ی پیشِ روی دمکراسی سکولار حضور دین و استدلال‌های دینی در فرایندهای دمکراتیک و چگونگی گفت‌وگو بین مؤمنان مذهبی و شهروندان سکولار در حوزه‌ی عمومی است. این کتاب در تحلیل چرایی بازگشت دین به حوزه‌ی عمومی استدلال می‌کند که ناکارآمدی دولت مدرن در ارائه‌ی دین برای بازگشت به عرصه‌ی عمومی در جوامع مسیحی غربی طی دهه‌های اخیر شده است. در این الگوی تحلیلِ دومرحله‌ای، از نهادگرایی تاریخی برای مطالعه‌ی تاریخیِ نهاد دولت مدرن و بررسی زمینه‌ی نهادیِ بازگشت دین به عرصه‌ی عمومی، و از نهادگرایی جامعه‌شناختی جدید برای بررسی تغییر نهادی در نهادهای دینی استفاده شده است. تغییرْ زمانی اتفاق می‌افتد که منطق نهادیِ یک نهاد با یک منطق نهادیِ دیگر جایگزین شود. این جایگزینی به‌واسطه‌ی آن‌چه کلود لوی‌ـ‌استراوس «سرهم‌بندی» می‌نامد، اتفاق می‌افتد که بر اساس آن افراد از طریق بازاستفاده و بازتعریف مواد دم‌دست و ازپیش‌موجود، یک منطق نهادیِ جدید را شکل می‌دهند.
پست‌سکولاریسم: دین، دولت و حوزه عمومی در غرب - انتشارات نی
زبان تمشک‌های وحشی (۴۵)
معرفی کتاب زبان تمشک‌های وحشی (۴۵)
دنیا داره فکر می‌کنه داوود راست می‌گه که انگار خوابیده تو اتوبان و خاطره‌ها با سرعت صدوبیست دارن از روش رد می‌شن… کلاس‌های زبان، پیاده راه‌رفتن‌های بعدش، مترکردن خیابون‌ها، ساعت‌ها، از هفت تیر تا آرژانتین، از آرژانتین تا هفت تیر. تئاتر رفتن‌ها، کافه‌ها، دمنوش‌های باب روز… هیجان‌ها، دست‌ها، لمس‌ها، هیجان‌ها، عروسی، گیپور، ابریشم خام، مهمون‌ها، مهمون‌ها، گیجی، کارت بانکی مشترک، توالت، تختخواب، دمپایی حموم، مسواک، خونه… خونه… دنیا داره دیوونه می‌شه از این همه خاطره. می‌بینید؟ اون‌قدر تو فکر و خیاله که تابلویِ راه میان‌بُر رو پشت سر گذاشت. باید کاری کنم. باید کاری کنم. باید کاری کنم.
نمایشنامه ی «زبان تمشک های وحشی» اقتباسی از داستان های اساطیری برج بابل است. نغمه ثمینی در این اثر با نماد و نشانه با مخاطب صحبت می کند. داستان حول محور عدم توانایی انسان ها در درک یکدیگر و تنهایی انسان می گردد. گم شدن زبان مشترک میان انسان موضوع اصلی این نمایشنامه به شمار می آید.
موسی و یکتاپرستی
معرفی کتاب موسی و یکتاپرستی
موسی و یکتاپرستی نمودار واپسین کوشش نظریِ مخاطره‌آمیز و گران‌قدر فروید بود برای تبیین همه‌ی جنبه‌های تلاش و رفتار بشری در چارچوب یک نظام فکری که در وهله‌ی اول از بطن روشی درمانی برای معالجه‌ی بیماران روان‌نژند زاده شد. این تلاش از جهاتی بی‌فرجام بود ولی از آن‌جا که شکست‌ها و ناکامی‌های انسان‌های بزرگ به نوبه‌ی خود شکست‌هایی بزرگ و بالمآل شرط لازم برای رسیدن به پیروزی‌های بزرگ‌تر است، بازخوانی و واخوانیِ واپسین شکست شکوهمند یکی از خلاق‌ترین، جسورترین و مؤثرترین ذهن‌های تاریخ بشر، نه‌تنها جذاب بلکه واجب است.
