دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
اقتدارگرایی (سه کاوش در نظریه انتقادی)
معرفی کتاب اقتدارگرایی
لیبرال‌دموکراسی امروزه گرفتار بحران شده یا، چنان‌چه بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، عرصه بر آن تنگ شده است. نه‌فقط در ایالات متحده، بلکه در بسیاری از کشورهای اروپایی و در میان قاطبه‌ی مللِ این پهنه‌ی خاکی، شاهد سربرآوردن دوران جدیدی از سیاست‌های دموکراسی‌ستیز هستیم که اغلب‌شان به شکلی فزاینده حائز ویژگی‌های اقتدارگرایانه هستند. در این کشورها، یکی پس از دیگری، جنبش‌های اجتماعی و سران سیاسی توانسته‌اند شعله‌های بیگانه‌هراسی، نژادپرستی، بومی‌گرایی و پوپولیسم ارتجاعی را برافروزند…
مقاله‌های گردآوری‌شده در این مجلد، از جریان‌های نیرومند نظریه‌ی انتقادی بهره گرفته‌اند تا برخی ابعاد بحران سیاسی جاری را درک‌پذیر سازند. بر خلاف سایر شاخه‌های نظریه‌ی سیاسی و اجتماعی، نظریه‌ی انتقادی برای [پرداختن به] مسئله‌ی بحران دموکراتیک به رویکردهایی متوسل می‌شود که پیوندهای پیچیده میان نگرش‌های سوبژکتیو و روندهای تاریخیِ کلان را، خاصه روندهای تاریخیِ سرمایه‌داری و ماهیت متغیر دولت‌ها و فرماسیون‌های اجتماعی، بررسی می‌کنند.
برگرفته از مقدمه‌ی کتاب
اقتدارگرایی (سه کاوش در نظریه انتقادی) - انتشارات نی
چند گفتگو درباره تجدد
کتاب چند گفتگو درباره تجدد: "كشاكش ما با تجدد حدود صدوپنجاه سالي است كه آغاز شده و گويا به امر پايان‌ناپذيري بدل شده است. بي‌آن‌كه دستاوردهاي اين كشاكش را بتوان پنهان كرد ... ولي هيچ‌يك از اين حركات تهي از ضد خود نبوده و هر بار سنت از درون آن چنان با قدرت سر برآورده كه رسيدن به هدف را دشوار كرده است ... اكنون در آغاز هزاره‌ي سوم به نظر مي‌رسد ما مقدار زيادي از راه را طي كرده‌ايم و چاره‌اي هم جز آن نداريم كه به‌رغم تمام اختلافات مسلكي در راه تأمين عناصر تجدد يكدله شويم وگرنه، نه تنها از كشورهاي پيشرفته كه از كشورهاي تازه به دوران رسيده نيز عقب خواهيم ماند و ناچار خواهيم شد به تاريخ چندهزارساله‌ي خود دل خوش كنيم و به زندگي در گذشته ادامه دهيم... . "ا?نجا جاي بحث دربارهي افت و خيزهاي تجدد در دوره‌ي صدساله (اگر مبنا را انقلاب مشروطه بگيريم) يا صد و پنجاه-شصت ساله‌ي گذشته (اگر مبنا را اقدامات عباس‌ميرزا بگيريم) نيست. خوانندگان با خواندن اين مجموعه و در ضمن سؤال و جواب‌ها درخواهند يافت كه راه تجدد چگونه طي شده و به كجا رسيده است... . "اين مجموعه، علاوه بر نگاه به تجدد ايران، گوشه‌ي چشمي نيز به تجدد در افغانستان و تاجيكستان دارد؛ زيرا كه سرنوشتِ اين مجموعه‌ي فارسي‌زبان را در پيوند با يكديگر مي‌بيند. ترديدي وجود ندارد كه تجدد ايران بر كشورهاي فارسي‌زبان ديگر تأثيرگذار بوده و همچنين پيشرفت‌هاي آن‌ها مي‌تواند بر ما تأثير گوارايي بگذارد" (برگرفته از متن كتاب). سيروس علي‌نژاد اين بحث را در كتاب گفت‌وگو با مترجمان (از همين نشر) دنبال مي‌كند .
آشفتگی سیاسی
جهان سیاسی در شبکه‌های اجتماعی بیش از حد ناهمگون، بسیار فردگرا، پر از هرج‌ومرج و نامناسب برای گفتگو به منظور احیای حوزه عمومی است.
این توصیفی است که نویسندگان کتاب آشفتگی سیاسی در رابطه با جهان سیاسی در شبکه‌های اجتماعی دارند. واقعا آن است که اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی امروزه تأثیر روزافزونی بر زندگی بشری دارند و بر سیاست، اقتصاد و فرهنگ جوامع تأثیرات شگرفی از خود به جای گذاشته‌اند. می‌توان گفت که پس از انقلاب تلفن‌های هوشمند و با رشد و توسعه شبکه‌های اجتماعی مجازی، ماهیت کنش سیاسی دچار تحولات فراوانی شده است. از جمله این تحولات می‌توان به نحوه شکل‌گیری کنش‌های جمعی اشاره کرد.
امروزه به واسطه توسعه شبکه‌های اجتماعی مجازی، کنش جمعی ماهیتی آنلاین نیز پیدا کرده است و آنگونه که کاستلز می‌گوید شاهد شکل‌گیری فضاهای دورگه به واسطه پیوند فضای آنلاین و فضای شهری شده‌ایم. به این ترتیب، بسیاری از کنش‌های جمعی مانند تظاهرات و شورش‌های خیابانی، که در فضای آفلاین شکل می‌گیرد، ریشه در فضای آنلاین دارد و از آنجا آغاز می‌شود.
کتاب حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که در دوران سیطره شبکه‌های اجتماعی مجازی، کنش جمعی چگونه شکل می‌گیرد و اطلاعات اجتماعی موجود درون شبکه و رؤیت‌پذیری افراد درون شبکه‌ها چه تأثیری بر شکل‌گیری یک فعالیت جمعی می‌گذارد. به همین جهت نویسندگان این کتاب با استفاده از تحلیل کلان‌داده‌ها می‌پردازند تا رفتار کاربران درون شبکه را تحلیل کنند. از این حیث، این کتاب روش جدیدی را جهت تحلیل کنش سیاسی کاربران شبکه‌های اجتماعی ارائه می‌دهد.
در کنار تحلیل این کلان داده‌ها، نویسندگان این کتاب به عوامل روان‌شناختیِ مؤثر در شکل‌گیری یک کنش سیاسی نیز پرداخته‌اند. آن‌ها معتقدند که به واسطه توسعه اینترنت، امروزه ویژگی‌های روان‌شناختی بیش از متغیرها و ویژگی‌های زمینه‌ای نظیر جنسیت، تحصیلات و طبقه اقتصادی اهمیت دارد. به همین جهت در این کتاب شاهد ارائه مدل جدیدی در تحلیل کنش سیاسی افراد هستیم که به ۵ ویژگی شخصیتی آن‌ها شاملپذیرا بودن۱، وظیفه شناسی۲، برون‌گرایی۳، سازگاری۴ و روان‌رنجوری۵ می‌پردازد و با آزمایش‌های مختلف سهم هر یک از این ویژگی‌ها را در شکل‌گیری کنش جمعی نشان می‌دهد.
به همین جهت می‌توان گفت که ماهیت این کتاب، ماهیتی چند رشته‌ای است و خوانندگان کتاب برای فهم تمام بخش‌های آن لازم است نه تنها به مفاهیم علوم سیاسی اشراف داشته باشند، بلکه باید آگاهی کافی از علم آمار و علم روان‌شناسی نیز داشته باشند و در صورت فقدان دانش کافی در هر یک از این رشته‌ها، برای فهم تمام مباحث طرح شده در این کتاب با دشواری رو به رو خواهند شد.
با این حال این کتاب که برنده جایزه کتاب مکنزی در انجمن مطالعات سیاسی و کتاب سیاسی تحسین شده مجله گاردین در سال ۲۰۱۶ است، در رشته علوم سیاسی ریشه دارد و می‌توان گفت که زمینه اصلی این کتاب در حوزه علوم سیاسی است و علاقه‌مندان به این حوزه می‌توانند مباحث اصلی طرح شده در این کتاب را دریابند.
نویسندگان این کتاب نشان می‌دهند که چگونه شبکه‌های اجتماعی مجازی بر رفتار و تصمیم سیاسی شهروندان تأثیر می‌گذارد و معتقدند که این شبکه‌ها نوعی آشفتگی سیاسی را در جوامع ایجاد کرده‌اند. آن‌ها معتقدند:
«شبکه‌های اجتماعی محدوده فعالیت‌های سیاسی شهروندان را گسترش داده‌اند و با درخواست کمک‌های کوچک و نه‌چندان وقت‌گیر از آن‌ها در تحرکات سیاسی، تا حدی هزینه‌ها را پایین آورده‌اند. افراد برای تصمیم‌گیری برای قبول هریک از این مشارکت‌های مختصر در معرض تاثیر گرفتن از اجتماع هستند: از آنچه دیگران انجام می‌دهند، خبردار می‌شوند و می‌دانند کارهایشان در معرض دید سایرین خواهد بود. بنابراین فعالیت‌های خودشان با تعداد زیادی از افراد آمیخته خواهد بود، که منجر به زنجیره تعاملی می‌شود که می‌تواند به افزایش مقیاس فعالیت‌های بزرگ بینجامد ـ اما معمولا این اتفاق نمی‌افتد. این جریانی از آشفتگی سیاسی است که بی‌ثبات، غیر قابل پیش‌بینی و اغلب ناپایدار است.»
خواندن کتاب آشفتگی سیاسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم
پژوهشگران علوم ارتباطات، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و همه علاقه‌مندان به مباحث رسانه مخاطبان این کتاب‌اند.درباره نویسندگان کتاب آشفتگی سیاسی
هلن مارگتس استاد جامعه و اینترنت در انستیتیوی اینترنت دانشگاه آکسفود است، جایی که در آن اسکات هیل و طاها یاسری به عنوان متخصص داده و علوم محاسباتی به تحلیل کلان‌داده‌ها می‌پردازند. پیتر جان نیز استاد علوم سیاسی دانشگاه کالج لندن است.
تكوين جهان مدرن
کتاب تكوين جهان مدرن: «پژوهشي درخشان در باب فرهنگ و جامعه در طي هفت سده. مري اونز در اين اثر به بررسي خاستگاه‌هاي مدرنيته و راه‌هايي مي‌نشيند كه مدرنيته از عصر دين‌پيرايي تا عصر روشن‌گري و سپس تا دوره‌ي معاصر پشت سر گذاشته است. در جاي‌جاي اثر، احاطه‌ي او بر انديشه‌هاي بغرنج و شواهد گوناگون خودنمايي مي‌كند. اونز با بررسي ديدگاه‌هاي شرانگارانه‌ي ... فردريش نيچه، ماكس وبر و تئودور آدورنو دربارهي مدرنيته، از موضوع ميانه‌اي جانب‌داري مي‌كند كه هم به پي‌آمدهاي مثبت مدرنيته نظر دارد و هم به پي‌آمدهاي منفي آن. اين اثر جامعه‌شناسي تاريخي در بهترين شكل آن است: سنجيده است، اطلاعات نظري فراواني در بر دارد، با دقت و وسواس نوشته شده، از پژوهش‌هاي تجربي برآمده، و بالاتر از هر چيز، هوشيارنه نوشته شده است. تكوين جهان مدرن كتابي ارزش‌مند براي دانشجوان و همه‌ي كساني است كه مي‌خواهند گزارش جامعه‌شناختي عالمانه و كوتاهي از مدرنيته بخوانند.» برايان ترنر
یک غفلت و دو سوءتفاهم (در زمینه‌ی طرح‌های جامع شهری و منطقه‌ای)
معرفی کتاب یک غفلت و دو سوءتفاهم (در زمینه‌ی طرح‌های جامع شهری و منطقه‌ای)
کتاب حاضر شامل دو بخش و پنج مقاله است. موضوع سه مقاله‌ی بخش اول «غفلت» از اهمیت و ضرورتِ برنامه‌ریزی و مدیریت تحولات کالبدی در «منطقه‌ها یا مجموعه‌های شهری» ــ به‌عنوان عرصه‌ی واقعی شهرها ــ است. این منطقه‌ها یا مجموعه‌های شهری هریک شامل یک (یا چند) شهر اصلی با تعداد زیادی شهر و روستا و مراکز کار و فعالیت در پیرامون آن‌ها هستند و بازارهای واحدی از سکونت و فعالیت را تشکیل می‌دهند. بخش دوم شامل دو مقاله است. مقاله‌ی چهارم شرح ناکامی تجربه‌ی «طرح ساختاری ـ راهبردی» در ایران به‌عنوان مصداق بارزی از یک «سوءتفاهمِ» رایج است مبنی بر این‌که می‌توان آموزه‌ها، الگوها و دستاوردهای غرب در حوزه‌های اجتماعی ـ سیاسی را ــ مانند کالاهای ساخته‌شده و انواع فناوری‌های نوین ــ به کشور وارد و از آن‌ها استفاده کرد. مقاله‌ی پنجم نیز شرح مختصر آثار و نتایج زیانبار یک «سوءتفاهمِ» دیگر است مبنی بر این‌که با تعیین ضوابط و استانداردهای «سرانه» می‌توان، ضمن رفع کمبودهای موجود، نیازهای آینده‌ی شهرها را در زمینه‌ی انواع خدمات و تسهیلات شهری ــ با جانمایی آن‌ها در نقشه‌های جامع شهرها ــ تأمین کرد.
یک غفلت و دو سوءتفاهم (در زمینه‌ی طرح‌های جامع شهری و منطقه‌ای) - انتشارات نی
تجاری‌سازی و مصرف‌گرایی (تحول فضا و فرهنگ شهری در تهران)
معرفی کتاب تجاری‌سازی و مصرف‌گرایی
توسعه‌ی مال‌ها در تهران از اواخر دهه‌ی ۸۰ تاکنون روندی صعودی داشته است. کتاب حاضر در پی فهم جنبه‌های کالبدی، اجتماعی و فرهنگی این تحول و توضیح رابطه‌ی اقتصاد شهرداری، توسعه‌ی مال‌ها و فرهنگ مصرف در تهران است. نویسنده رابطه‌ی توسعه‌ی فضاهای تجاری و تأمین منابع مالی شهرداری، بودجه‌ها، طرح جامع و برنامه‌های پنج‌ساله‌ی شهرداری تهران را در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۹۶-۱۳۸۴ با روش کیفی تحلیل کرده است.
مصاحبه با مشتریان مال‌ها مبنای شناسایی ارزش‌ها، داوری‌ها و نظام شناختی آن‌ها در مواجهه با مال‌ها بوده است. از نظر مشتریان مال‌ها این فضا نماد پیشرفت، آزادی، بازشناسی حق انتخاب و امنیت هستند. تحول مفهوم نیاز و تبدیل‌شدن نفس خرید به نیاز، تحول فرهنگ مصرفی در تهران را توضیح می‌دهند. برند، مد و تمایز مهم‌ترین عوامل مؤثر بر خرید لباس در مال‌ها هستند و تحلیل معنای خرید و مصرف لباس نشان می‌دهد که احساساتی مثل توانایی، برتری، خاص‌بودن، اعتمادبه‌نفس، پذیرفته‌شدن از طرف دیگران، آرامش و استقلال با خرید از مال پیوند دارد.
دامنه‌ی تحولات فرهنگ همراه با رشد مصرف‌گرایی تا معنای ذهنی خوشبختی پیش می‌رود؛ تصوّر جدیدی از خوشبختی که عاری از هر نوع حساسیت نسبت به امور اجتماعی و سیاسی است.
تجاری‌سازی و مصرف‌گرایی (تحول فضا و فرهنگ شهری در تهران) - انتشارات نی
توسعه و خوشبختی در میان ایرانیان (چرا احساس می‌کنیم نسل سوخته‌ایم؟)
معرفی کتاب توسعه و خوشبختی در میان ایرانیان (چرا احساس می‌کنیم نسل سوخته‌ایم؟)
بر اساس مطالعات فراوان و در پی توصیه‌ی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۱، امروزه به میزان «احساس خوشبختی» در کشورها به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه اهمیت ویژه داده می‌شود. این کتاب برای بررسی این مسئله نوشته شده است که چرا ایرانیان از سال ۱۳۵۳ تاکنون وضع مطلوبی در میزان «احساس خوشبختی» ندارند. به گمان نویسنده، اگر مفهوم خوشبختی و آرمان‌شهر و رابطه‌ی آرمان و واقعیت، مورد تدقیق قرار گیرد و در یک مطالعه‌ی تاریخی‌ـ‌فرهنگی، تلقی ایرانیان از آن مفاهیم بررسی شود و آفات مهم جامعه‌ی کنونی شامل عوام‌گرایی، بحران فرهنگی و محدودیت بیان و نقش این آفات در میزان «احساس خوشبختی» تحلیل شود، نور آگاهی بر وضعیت پرابهام و بغرنج کنونی و نابسامانی‌های موجود پرتو می‌افکند و زوایای پنهان و مورد غفلت آشکار می‌گردد.
توسعه و خوشبختی در میان ایرانیان (چرا احساس می‌کنیم نسل سوخته‌ایم؟) - انتشارات نی
امر نو
معرفی کتاب امر نو
بوریس گرویس در این کتاب نگاهی می‌اندازد به اقتصاد ارزیابی و مبادله‌ای که نیروی محرک پایگاه‌های اصلی فرهنگ مدرن یعنی بازار روشنفکری و بایگانی است. زمانی که ایده‌ها از زمینه‌ای به زمینه‌ی دیگر منتقل می‌شوند، نومایگی پدید می‌آید. جابه‌جایی پیوسته‌ی مرز بین امور باارزش و بی‌ارزش، یا فرهنگ و بی‌حرمتی، در کانون بررسی گرویس قرار دارد. نوآوری عبارت از پیدایش چیزی از پیش پنهان نیست. در کار نوآورانه‌ی فکری و هنری، ارزش چیزی که همیشه از قبل دیده و شناخته شده است دوباره ارزیابی می‌شود. ارزیابی دوباره‌ی ارزش‌ها شکل کلی نوآوری است.
