دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
گذار از مدرنيته (نيچه فوكو ليوتار دريدا)
كتاب گذار از مدرنيته (نيچه فوكو ليوتار دريدا) در چالش با انديشه‌ي پست‌مدرن نوشته شده است، و مي‌كوشد با بررسي آراءِ چهار تن از پردازندگان اصلي اين نگرش، نگرش انتقادي خود را سازمان دهد. بخش اول، "خردستيزي در انديشه‌ي پست‌مدرن"، تصويري كلي از وضعيت پست‌مدرن ترسيم مي‌كند و به‌ويژه به بررسي آراءِ ژان‌فرانسوا ليوتار و ژاك دريدا اختصاص دارد. بخش دوم، "نقد نيچه از اخلاق"، به بررسي ديدگاه‌هاي نيچه مي‌پردازد كه نفوذي عميق بر انديشه‌ي پست‌مدرن داشته و از پيش‌قراولان آن است. بخش سوم كتاب، "ميشل فوكو و انديشه‌ي انتقادي"، در واقع مي‌خواهد به اين پرسش پاسخ دهد كه آيا پست‌مدرنيسم چارچوب فكري مناسبي براي ارزيابي درست و همه‌جانبه‌ي مشكلات جهان مدرن هست يا نه. به اين منظور، كار فوكو در مقام متفكر برجسته‌ي پست‌مدرن، با انديشه‌ي انتقادي هابرماس، منتقد برجسته‌ي انديشه‌ي پست‌مدرن، مقايسه شده است. يكي از هدف‌هاي اصلي كتاب حاضر، افزون بر معرفي انديشه‌ي پست‌مدرن و طرح نكات انتقادي درباره‌ي آن، تأكيد بر وجهي از انديشه و نگارش فلسفي است: روشن انديشيدن و تعهد به وجه استدلالي در انديشه‌ي فلسفي.
جامعه‌شناسي جوانان ايران
کتاب جامعه‌شناسي جوانان ايران: شتاب و تنوع تغييراتى كه جامعهى در حال گذارِ ايران تجربه مىكند در كنار تحول در ساختار و نهادهاى اجتماعى، پيچيدگى و اهميت فراوانى به مسائل جوانان بخشيده و بازانديشى در پديدهى جوانى و جايگاه جوانان در جامعه را به ضرورتى حياتى بدل كرده است. نويسندهى اين كتاب با طرح و تشريح چند فرضيه در خصوص مفهومسازى و بازنمايى جوانان، تأثيرپذيرى شهروندى جوانان از زمينههايى چون سرمايهى فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى؛ متنوع بودن تجارب جوانى و ناممكن بودن نظريهپردازى از آنها در جهتى واحد؛ اهميت يافتن فزايندهى فردگرايى، تمايزطلبى و استقلالجويى به عنوان اضلاع اصلىِ هويتى و ارزشى طيفِ رو به تزايدى از جوانان، اين ديدگاه را مطرح مىكند كه نوعى جابهجايى در ميدان عمل جوانان و افق ذهنى و نگرشهاى آنها ايجاد شده است كه در نتيجهى آن، خود را همزمان با طيفى از فرصتها و محدوديتها ــ متفاوت از تجربهى نسلهاى گذشته ــ روبهرو مىبينند. جامعه‌شناسى جوانان ايران برپايهى تحقيقات تجربى نويسنده در ايران (با شيوههاى كمّى و كيفى) نوشته شده و كوشيده است تا در فصول نهگانهى كتاب تبيينى جامعهشناختى از آنها به دست دهد.
زبان و تفكر (مجموعه مقالات زبان‌شناسي)
كتاب زبان و تفكر (مجموعه مقالات زبان‌شناسي): مجموعه‌اي است از شانزده مقاله كه جنبه‌هاي گوناگون علم زبان‌شناسي را به زباني ساده توضيح داده‌اند، به‌طوري كه كتاب مي‌تواند دريچه‌ي مناسبي براي آشنايي خوانندگان غيرمتخصص با برخي از جنبه‌هاي زبان‌شناسي باشد. "رابطه‌ي زبان و خط"، "زبان به عنوان دستگاهي از علائم"، "روان‌شناسي زبان"، "رابطة زبان و تفكر"، "يادگيري و رشد زبان در كودك"، "نسبيت در زبان"، "هم‌معنايي و چندمعنايي در واژه‌هاي فارسي" و "مقايسه‌ي بعضي از خصوصيات ساختاريِ زبان فارسي و انگليسي" از جمله مقاله‌هاي اين كتاب هستند.
شاعري در هجوم منتقدان (نقد ادبي در سبك هندي)
کتاب شاعري در هجوم منتقدان (نقد ادبي در سبك هندي): حزین لاهیجی از شاعران غزل سرای سبک هندی در سده ی دوازدهم هجری است و باید او را آخرین شعله ی پرفروغ این سبک در تاریخ ادبیات ما دانست. بخشی از کتاب حاضر شامل معرفی این شاعر برجسته، و ارائه ی گزیده ای از آثار وی است. علاوه بر این، مؤلف با توجه به این که شعر حزین در زمانِ خود مورد بررسی ها و نقدهای بسیاری قرار گرفت که حاکی از دقت نظر، دانش عمیق و نکته سنجی بسیار هستند و در تاریخ ادبیات هزار و دویست ساله ی دوره ی اسلامی نظیری نداشته اند، کوشیده است تا به عنوان دریچه ای بر آفاق نقد ادبیِ آن دوره و دوره های بعد از او ، مروری داشته باشد بر کمّ و کیف کار این ناقدان؛ و این بخش، به گفته ی مؤلف، شاید مهمترین بخش کتاب باشد.
سياست چيست؟
کتاب سياست چيست؟دو مبحث عمده‌ی کتاب درباره‌ی هدف ویژه و وسیله‌ی ویژه‌ی امر سیاسی است که در پی آن تعریفی از سیاست به دست داده می‌شود: "سیاست فعالیتی اجتماعی است که با تضمین نظم در نبردهایی که از گوناگونی و ناهم‌گرایی عقیده‌ها و منافع ناشی می‌شوند، میخواهد به یاری زور که اغلب بر حقوق متکی است امنیت بیرونی و تفاهم درونی واحد سیاسی ویژه‌ای را تامین کند...". نگارنده در پایان خاطرنشان می‌کند: "از صد سال پیش به این سو، پیوسته زوال دولت و پایان سیاست را اعلام می‌دارند و می‌گویند دلیل چنین افولی اقتضای فلسفه‌‌ی تاریخ است. اما نه تنها شاهد پایندگی فعالیت سیاسی هستیم، بلکه سرنوشت این جهانی ما بیش از همیشه به تصمیم نا به هنگام اراده‌ی سیاسی بستگی دارد
سياحت‌نامه ابراهيم بيگ (زين‌الدين مراغه‌اي)
کتاب«سياحت‌نامه‌ي ابراهيم‌بيگ در واقع دائره‌المعارف جامع اوضاع ايران در اواخر قرن سيزدهم هجري است كه با قلمي تند و بي‌پروا و بي‌گذشت تحرير شده است... اين نخستين رمان اصيل اجتماعي از نوع اروپايي در زبان فارسي است كه زندگي مردم ايران را همچنان كه بوده تشريح كرده و از اين حيث شباهت زيادي به رمان نفوس مرده نويسنده‌ي بزرگ روس، نيكلا گوگول، دارد...» (يحيي آرين‌پور) «انتقاد همه‌جانبه‌اي است بر حيات جامعه‌ي ايراني كه سياست، اقتصاد، روحانيت، تعليمات، اخلاق، اعتقادات و تقريبآ همه‌ي متعلقات اجتماعي را نقادي مي‌كند» (فريدون آدميت) سياحت‌نامه‌ي ابراهيم‌بيگ يكي از مهم‌ترين آثار دوره‌ي انقلاب مشروطه و پيشتاز رمان‌نويسي اجتماعي در ايران است، و هم از ديدگاه تأثير ادبي در تاريخ ادبيات نوين ايران و هم از نظر نفوذ اجتماعي در عصر خويش نقش بسيار مهمي ايفا كرده است. و شايد بتوان گفت كه ارزش سياحت‌نامه در انقلاب مشروطه‌ي ايران نظير ارزش كتاب قرارداد اجتماعي در انقلاب كبير فرانسه است. سياحت‌نامه قصه‌ي سياسي عاشقانه‌اي است كه با طنز و عصبيت روايت مي‌شود. داستان كه با گزارش واقع‌گراي يك مسافرت آغاز مي‌شود، اندك‌اندك معنايي تمثيلي به خود مي‌گيرد، يعني پوسته‌ي حادثه‌ها را مي‌شكافد و به حوادث و بازيگران خود معنايي تاريخي يا اسطوره‌اي مي‌بخشد و بدين طريق در گنجينه‌ي ادبيات نوين ايراني جايگاهي ممتاز مي‌يابد.
جامعه‌شناسي هنر
کتاب جامعه شناسى هنر دانشى ميانرشت هاى است كه با تاريخ فرهنگى، زيبايىشناسى، تاريخ هنر، انسانشناسى، روانشناسى اجتماعى، جامعه شناسى انتقادى، جامعه شناسى پيمايشى و ... مرزهاى مشتركى دارد. اين كتاب نخستين درسنامه جامعه شناسى هنر به زبان فارسى است كه درونمايه آن را نه "هنر و جامعه"، نه "هنر در جامعه"، بلكه "هنر بهمثابهى جامعه" تشكيل مىدهد. كتاب پس از مرور رويكردهاى متفاوت به موضوع هنر، از جمله رويكرد زيبايىشناختى، تاريخى و انتقادى، و بيان دستاوردهاى هريك از آنها و مدلهاى تحليل گذشته، رويكردهاى امروزى را معرفى مىكند. كتاب از دو بخش (هر بخش از چهار فصل) و يك نتيجهگيرى تشكيل شده است. در بخش اول از تاريخ جامعه‌شناسى هنر سخن گفته شده و در آن سه نسل متمايز شدهاند: نسل زيبايىشناسى جامعهشناختى، نسل تاريخ اجتماعى هنر، و نسل جامعه‌شناسى پيمايشى. در بخش دوم كه به جامعه‌شناسى پيمايشى اختصاص دارد، دستاوردهاى عمدهى آن بر حسب درونمايههاى اصلىاش ــ دريافت، ميانجىگرى، توليد، و آثار ــ مطرح مىشود. سرانجام در مقام نتيجهگيرى، مىكوشد داوهاى جامعه‌شناسى هنر را مطرح كند.
تبارشناسي اخلاق
کتاب تبارشناسي اخلاق از جمله آخرين نوشته‌هاي نيچه است كه دو سالي پيش از فروپاشيدن ذهن آتش‌فشانش نوشته است. اين كتاب، همچون بسياري از آثار نيچه، بسيار شتابان نوشته شده است. وي آن را در بيست روز، در ماه ژوئنِ 1887، نوشته و كتاب در نوامبرِ 1887 منتشر شده است. اين كتاب يك "جدل‌نامه" است. نيچه اين كتاب را پس از فراسوي نيك و بد نوشته، و در نامه‌اي، هدفِ آن را روشن كردنِ چند "اصلِ بنياديِ" آن كتابِ بدفهميده‌شده، فراسوي نيك و بد، مي‌داند. وي مي‌خواهد در اين كتاب چند نكته‌ي اساسي را كه در آن كتاب به اجمال آمده، روشن و كامل كند و نقشِ "آزاده‌جاني" را در آن بازگويد، و آن‌چه را كه در آخرين بخشِ «فراسوي نيك و بد به نرمي گفته است با طنيني تند و انگيزاننده شرح كند و سنجش‌گريِ اخلاق را به اوجِ خود برساند»
