ملل 16 … شهر واتیکان
واتیکان،یا اگر بخواهیم نام رسمی آن را به کار ببریم ،دولتشهر واتیکان کوچکترین کشور مستقل جهان است . مساحت آن کمتر از نصف مساحت سنترال پارک نیویورک است .شهر واتیکان تماماً در احاطه شهر رم قرار دارد.دیواری به طول ٢/٣ کیلومتر قسمت زیادی از مرز آن را مشخص کرده است ، اگرچه در حاشیه میدان سان پیترو این مرز چیزی جز ردیفی از سنگها در میدان نیست . قلمرو واتیکان افزون بر ناحیه پشت دیوارها ، شامل سیزده کلیسا ، باسیلیکا و ساختمانهای دیگر در رم است : سان جووانی لاترانو ( کلیسای جامع قلمرو اسقفی رم که پاپ اسقف آن است ) ، مریم مقدس کبیر ، کاخ سان کالیستو و قلعه گاندولفو اقامتگاه تابستانی پاپ در بیرون از شهر .
شهر واتیکان حدود ٩٢٥ شهروند مقیم دارد که آن را از نظر جمعیت نیز کوچکترین کشور جهان میکند . اغلب آنان کشیشانیاند که منصبهای بالایی در کوریا ، دستگاه اداری و حکومتی کلیسای کاتولیک دارند . هر چند کشیشان معمولی نیز در آنجا هستند ، تعداد اندکی از زنان تارک دنیا ، تعدادی افراد غیرروحانی ، سربازان ارتش پاپی معروف به گارد سویسی و خانوادههای آنها از جمله شهروندان واتیکانند . « شهر واتیکان » مجلدی دیگر از مجموعه ملل است که در ١١٩ صفحه منتشر شده است .
شخصیت رنسانس … یوهانس گوتنبرگ
زندگی در اوایل قرن پانزدهم میلادی با دنیای امروزی ما کاملاً متفاوت بود . گوتنبرگ تمام زندگی خود را در دو شهر ماینتس و استراسبورگ آلمان گذراند . در آن ایام امکانات رفاهی اندک بود و راههای مسافرت و ایجاد ارتباط پیشرفته نبود . مردم برای آگاهی از حوادث و رویدادها روزنامه و مجله نمیخواندند ، زیرا هیچ یک وجود نداشت . در آن زمان ، برای نوشتن مطلبی روی کاغذ راهی جز نوشتن با دست نبود . به همین علت ، خبرها دهان به دهان پخش میشد . مسافران و داستانسرایان با مردم شهر در مسافرخانهها جمع میشدند و رخدادهای دیگر نقاط جهان را برایشان تعریف میکردند .
با وجود تعداد بسیاری مدارس ، شمار کتابها خیلی کم بود . غالباً فقط معلم نسخهای از کتابهای درسی را در اختیار داشت . به کودکان از طریق پرسش و پاسخ درس آموخته میشد . آموزگار پرسش را طرح میکرد و شاگردان دستهجمعی پاسخ میدادند . بیشتر کتابها را با قلم پَر و جوهر مینوشتند و سپس در کارگاهها صحافی میکردند . در آن زمان ، تمایل به دانستن و تحصیل و شناخت جهان به سرعت رو به افزایش بود ، از این رو نسخهبرداری از کتابها کاری پرمنفعت شد .
کتابی دیگر از مجموعه شخصیتهای تأثیرگذار به دوران رنسانس میپردازد و این بار زندگی شخصیتی به نام گوتنبرگ که مخترع دستگاه چاپ بود بازگو میشود . نام گوتنبرگ تا ابد با شاهکارش ، کتاب مقدس ، و با اختراع دستگاه چاپ ، اختراعی که جهان را دگرگون ساخت ، پیوند خورده است .
شخصیت رنسانس… ویلیام شکسپیر
رنسانس جنبشی فرهنگی بود که در اوایل قرن چهاردهم در ایتالیا شروع شد . این واژه کلمهای لاتین است به معنای « تولد دوباره » . طی این دوران ، توجه به هنر و ادبیات و علوم و اکتشافات جهانی و پیشرفت در آنها در اروپا جان دوبارهای گرفت . مردم با واکنش علیه فرهنگ دینمحور کلیسا در قرون وسطا ، ارزشهای والاتری را در جهان انسانی یافتند . حدود قرن هفدهم که دوران رنسانس به پایان رسید ، تصور مردم از جهان کاملاً تغییر یافته بود . شکسپیر یکی از شاعران و نمایشنامهنویسان مشهور انگلیس بود که در قرن شانزدهم و هفدهم میلادی زندگی میکرد .
او در ٢٣ آوریل سال ١٥٦٤ در شهر استرانفورد انگلستان به دنیا آمد . چهار ساله بود که پدرش شهردار استرانفورد شد . هر چند او تنها یک دوره شهردار بود ، اما در بسیاری از سالها همچنان اداره شهر را به عهده داشت ، و به همین دلیل خانواده شکسپیر در این شهر خانوادهای مهم و سرشناس به حساب میآمدند . کتاب « شکسپیر » یکی دیگر از مجلدهایی است که در ادامه ترجمه و انتشار مجموعه شخصیتهای تأثیرگذار راهی بازار نشر شده است .
شخصیت باستان … ژولیوس سزار
هر چه بیشتر درباره جوامع کهن و قهرمانانش بدانیم از دستاوردهایشان بیشتر شگفتزده میشویم . مردان و زنانی که تاریخ را ساختهاند و تغییر دادهاند . یکی از این شخصیتهای منحصر به فرد ، ژولیوس سزار است . او در سیزدهم ژوئیه یکصد سال قبل از میلاد مسیح به دنیا آمد . در آن هنگام روم بزرگترین و قویترین امپراتوری روی زمین بود . رومیها تقریباً کنترل سرزمینهای حاشیه دریای مدیترانه را در اختیار داشتند و ارتش روم ، هم قدرتمند بود و هم رعبانگیز . خانواده سزار مشهور و مورد احترام بیشتر رومیان بود .
چند تن از خویشاوندان ژولیوس سزار در حکومت به مقامات بالایی برگزیده شده بودند . مثلاً یکی از عموهایش – سکتوس ژولیوس سزار – کنسول بود . روم حکومتی جمهوری یا انتخابی داشت و کنسولها مقامهای اسمی منتخب بودند . رأی دهندگان سالانه دو کنسول انتخاب میکردند . این دو مقام عالیرتبه با توصیه و نظارت سنا دولت را اداره میکردند .کتاب « ژولیوس سزار » شرح زندگی و تاریخ فتوحات امپراتوری است که در ١٥ مارس ٤٤ قبل از میلاد به دست تعدادی از سناتورهای مخالف کشته شد و میراثی به جا گذاشت که قابل تغییر نبود .
دیباچهای بر هنر جهان باستان
نگارنده در این کتاب با استفاده از زبانی ساده روند تحوّل آثار هنری را در دو ناحیه «بینالنهرین» و «ایران باستان» با معرّفی برجستهترین و شاخصترین آثار هنری در هر ناحیه به اجمال بیان کرده است. این مطالعه از سه بخش پیش از تاریخ (دوره پارینه سنگی، میان سنگی، نوسنگی، فلزات و آهن)، بینالنهرین (سومر، اکد، بابل و آشور) و ایران باستان (عیلام، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان) تشکیل شده است.
ایالات متحده و ایران(و تأثیر مصدق بر روابط دوجانبه)
این پژوهش تحلیلی از روابط ایالات متحده و ایران در قرن بیستم، با توجه ویژه به بحران ملی شدن تأسیسات نفتی بریتانیا در نیمه قرن، ارائه میکند. از اینرو، کارنامه محمد مصدِ را در کانون توجه خود قرار میدهد، که طی این سالها برای رهایی کشورش از نفوذ بیگانه مبارزه کرد و خاطرهاش تا انقلاب ایران همچنان بر مناسبات واشنگتن و تهران سایه افکند. سایه محمد مصدِ سرانجام رنگ باخته است. امروزه نخستوزیر پیشین و ملیگرای ایران در مقایسه با آن دسته از هموطنانش که جمهوری اسلامی را برپا ساختند بیآزار بهنظر میآید.
اما اهمیتی که او برای چند دهه در تفکر رسمی پیدا کرد اغلب از سوی ناظران سطحینگر روابط ایالات متحده و ایران نادیده گرفته میشد. در سراسر این کتاب دیدگاههای غربی در باره ایران و ایرانیان (و به طور ضمنی در باره سایر ملل غیرغربی)، که رفتار در مناسبات بینالمللی را تحت تأثیر قرار داد ــ و هنوز هم تحت تأثیر قرار میدهد ــ مورد بررسی قرار میگیرد.
شخصیت باستان … هوپاتیا
هوپاتیا ریاضیدان مصری در حدود ٣٥٠ تا ٣٧٠ میلادی در اسکندریه در امپراتوری روم آن زمان و مصر امروزی به دنیا آمد و نزد پدرش تئون آموزش دید. او یکی از مشهورترین ریاضیدانان شهر و تنها زن مشهوری بود که در اسکندریه میزیست آن هم زمانی که از زنان فقط ازدواج و زاییدن توقع میرفت. او به هیچ یک از اینها تن در نداد.
او به جای این که بیصدا در خانه بنشیند، روزهایش را به تدریس، مطالعه و یا قدم زدن در مجامع عمومی و شرکت در مباحث مردانه مثل فلسفه، علوم و دین گذراند.
پس از سقوط شهر تروا در جنگ مشهور تروا در حدود سال ١١٨٠ پیش از میلاد، سربازان به یونانی فرو رفته در باتلاق قحطی و اقتصادی از هم پاشیده بازگشتند.
شخصیت رنسانس … گراردوس مرکاتور
دوران انقلاب علمی دوره تغییرات بنیادی در باورها، افکار و نظرات بود. طی این دوران که 150 سال - از حدود سال 1550 تا حدود سال 1700 - طول کشید، نظرات در مورد اخترشناسی، زیستشناسی و فیزیک و حتی شیوه کار دانشمندان دچار دگرگونی عمیق شد. گراردوس مرکاتور جغرافیدان قرن شانزدهم در سال 1512 م در روپلموند، فلاندر متولد شد. او در دورهای از کشمکشهای مذهبی میزیست و برای مدتی به جرم بدعت به زندان انداخته شد.
مرکاتور حرفهاش را به عنوان سازنده ادوات ریاضی آغاز کرد، اما با نقشه جهان سال 1569 خود، که شیوه جدیدی از نمایش زمین کروی را بر روی کاغذ مسطح معرفی میکرد، به شهرتی ماندگار رسید. این روش که سیستم تصویری مرکاتوری نامیده میشود، همچنان امروزه به کار میرود. .کتاب 1585 او با عنوان اطلس نخستین کتابی بود که از این واژه برای توصیف مجموعه نقشهها استفاده کرد. کتاب «گراردوس مرکاتور» مجلدی دیگر از مجموعه شخصیتهای تأثیرگذار است که به زندگی این جغرافیدان میپردازد. این کتاب را شیوا مقانلو ترجمه و انتشارات ققنوس منتشر کرده است.