تاريخنگاري و عكاسي (جستارهايي پيرامون عكس بهمثابه سندي تاريخي)
کتاب تاريخنگاري و عكاسي (جستارهايي پيرامون عكس بهمثابه سندي تاريخي): آنچه عكاسى را بيش از ديگر محصولات فرهنگ ديدارى به تاريخنگارى نزديک مى كند، پيوندِ نمايهاىِ عكس با واقعيت است؛ پيوندى كه از همان دهههاى نخست پيدايش عكاسى مهمترين امتياز عكس بر ديگر دستساختهاى ديدارىِ انسان تا آن هنگام ــ نقاشى، گراوور و ... ــ به شمار مىآمد. از اين قرار، عكس بهمثابه رونوشت و نسخهاى اصيل و مكانيكى از هستى اجتماعى و تاريخى، مىتوانست منبعى مستقيم و موثق براى دستيابى به بسيارى از واقعيتها و ازجمله واقعيتهاى گذشـته باشد، واقعيتهايى كه از دستـرس و دايـرهى امكانات و توانايىهاى گفتمان نوشتارى و مشتقات آن به دور بود. اين مسئله اكنون در تاريخ نظريهى عكاسى به مسئلهاى كلاسيک بدل شده است؛ به اين معنا كه بهرغم كهنگى، قدمت و فراوانى متونى كه دربارهى عكاسى نوشته شده، هنوز هم موضوع اصلىِ گمانهزنىهاى نظرى در اين زمينه است. مقالههايى كه در اين مجموعه گردآوري و ترجمه شدهاند ميکوشند پرتوهايى بر اين مسئله بيفكنند.
زمان و زادگاه زرتشت (پژوهشي درباره مزداييگري)
در کتاب زمان و زادگاه زرتشت (پژوهشي درباره مزداييگري): نویسنده با استفاده از مطالعات پیشین خود و با بهرهگیری از پژوهشهای سایر دانشمندان و پیش کشیدن یک سلسله مباحث سازنده کوشیده است به مسئله زمان دقیق زرتشت و مکان نشو و نمای او و آئینش بپردازد. بخش بزرگی از این کوشش در راه انجام گرفتن بحثهای تاریخی و به ویژه جغرافیای اوستا به کار رفته است و همزمان به جایگاه مهم شخصیت زرتشت و کارهای او در رابطه با هدف اصلی پژوهش نیز پرداخته شده است. به نظر نگارنده انجام پژوهشهایی اصیل و نو در این مورد مستلزم سلسله تحقیقات ژرفتری به ویژه در مورد نکته های اصلی و مرکزی و مباحثی درباره طبیعت عرفانی – ذوقي تجربیات مذهبی است که بخش زنده و بسیار مهمی در گاثاها به شمار میرود. نویسنده بر این باور است که زمان آن رسیده است که نکتههای پیشنهادی درباره سرزمین و زمان پیامبر را خلاصه کنیم تا آنکه نظرات نگارنده درباره دشواریهای اساسی موجود در رابطه با چشم اندازهای تاریخی چگونگی پژوهش در مسائل مذهبی جهان پیش از اسلام ایران برای خوانندگان توجیه شود.
رسالهاي كوچك در باب فضيلتهاي بزرگ
کتاب رسالهاي كوچك در باب فضيلتهاي بزرگ فضيلتها ارزشهاي اخلاقيِ به فعل درآمده و عمليِ ما هستند، و اين كتاب تمامآ به بررسي همين فضايل اختصاص دارد. پرسش اوليهي مؤلف از خود اين است كه وجود كدام گرايش قلبي يا روحي يا ويژگي در يك فرد احترام اخلاقياي را كه او برايش قائل است افزايش ميدهد و عدم آنها از اين احترام ميكاهد. او در نهايت هجده فضيلت را تعيين ميكند و برپايهي آراءِ فيلسوفانِ بزرگ به بحث دربارهي آنها ميپردازد. اين فضايل عبارتاند از: ادب، وفاداري، دورانديشي، ميانهروي، شجاعت، عدالت، بخشندگي، دلسوزي، بخشايش، سپاسگزاري، افتادگي، سادگي، بردباري، پاكدامني، نرمدلي، حسننيت، شوخطبعي، و عشق.
درآمدي بر ساختار اسطورهاي شاهنامه
کتاب درآمدي بر ساختار اسطورهاي شاهنامه دامنه و شمول تفسير اسطورهاي به نوعي دامنگير تمامي پديدههاي طبيعي بشري بوده و اين نوع تبيين بر همهي گسترههاي فكري انسان سايه افكنده است. از اين رهگذر، اسطوره را ميتوان بازتابي خلاق از چگونگي تحول فكري و روحي انسان در ارتباط با واقعيت دانست. روايت اسطورهاي انعكاسي از دريافت و شناخت آدمي از واقعيت است و بر پيشفرضها و بديهيات آغازيني استوار است كه واقعيت را از رهگذر اين بديهيات ميشناسد و تبيين ميكند. با اين تعبير، جهان اسطوره جهاني است سرشار از تصاويري بيپيرايه، كه به منزلهي اموري عيني، عين واقعيت اند. پژوهش در درونمايهي اسطوره كوششي است در شرح و شناخت روند شكلگيري اين جهان بازآفريده از تصاوير. بررسي و تجزيه و تحليل اسطوره، گذشته از شناخت پيشفرضهاي ذهني، منوط به بررسي مولفهها و پيوند عناصر دروني و شيوهي كاركرد آنها با هم از سويي، و مقايسه و تطبيق اين عناصر با اسطورههاي مشابه آن از سوي ديگر است؛ اين بررسي و پژوهشها ما را به ساختار فكري و ارزشگذاريهاي فرهنگي يك قوم رهنمون ميشود. (از متن كتاب)
هنر نمايش از ديروز تا امروز
کتاب "هنر نمايش" در نُه فصل تاريخچهي کوتاهي از شکلگيري و رشد و تحول تئاتر را در دورههاي گوناگون و جغرافياي شرق و غرب روايت ميکند. الاهه شهرياري، با نثري بسيار ساده و روان و با گزيدهاي از مشهورترين و تأثيرگذارترين آثار نمايشي دورانها، کوشيده است مجالي براي آشنايي خوانندگان با هنر گيراي نمايش فراهم کند. او در مقدمهي کتاب مينويسد: "هدف من از نگارش اين کتاب سهيمکردن شما در لذتيست که از ديدنِ نمايشهاي بسيار روي صحنه و يا خواندن متنشان و سپس آشناشدن با زندگي و دورانِ نويسندگان آنها بردهام. پيشينهي نمايش به قدمت گردهمآيي چند نفر در دوران انسان شکارچي تخمين زده ميشود. گويي بهرهگرفتن از حرکات و کلام از مهمترين نيازهاي بشر بوده و هست... انسان نمايش را خلق کرد تا به کمک آن آرزوها، نيازها، افکار، احساسات و عواطف خود را با ديگران قسمت کند؛ اما در دورانهاي کوتاه و بلند در کشورهاي گوناگون به اين فعاليت مردمي ستمها رفته...".
روانشناسي اخلاق
كتاب روانشناسي اخلاق به بررسي چگونگي شكلگيري و تحول ارزشها و قضاوتهاي اخلاقي از منظر روانشناسي ميپردازد. مؤلف در دو فصل نخست به طرح ديدگاههاي پياژه و كالبرگ مينشيند كه در حيطهي نظريههاي شناختي قرار ميگيرند. در فصل بعد، كم و كيف اين نظريهها در عرصهي عمل را مورد بررسي قرار ميدهد. در فصل چهارم خلاصهاي از ديدگاه شناختي به دست ميدهد و ارزيابياي از آن به عمل ميآورد. و سرانجام در فصل پنجم ميكوشد تا نظريهي شناختي ـ اجتماعي را معرفي كند و مباني آن را به اختصار توضيح دهد. كتاب داراي سه پيوست است. در دو پيوست نخست داستانهاي پياژه و كالبرگ در مورد قضاوتهاي اخلاقي آمده است و پيوست سوم حاوي پرسشنامههاي داوريِ اجتماعي در مورد چند داستان است.
چگونه شعر بخوانيم
کتاب چگونه شعر بخوانيم:«از همان صفحهي اول، خوانندهي «چگونه شعر بخوانيم» درمييابد که، سرانجام، کتابي نوشته شده که ميخواهد به اين اتهام آدريان ميچِل [شاعر انگليسي] پاسخ بدهد: «بيشتر آدمها بهايندليل بيشتر شعرها را ناديده ميگيرند که بيشتر شعرها بيشتر آدمها را ناديده ميگيرند». ايگلتون خود را «نظريهپردازيْ ادبي با گرايشات سياسي» ميداند. دستاورد چشمگير اين کتاب اثبات اين موضوع است که نظريهپردازاني ازايندست تنها کساني هستند که ميتوانند نشان دهند که شعر بهراستي در پِي چيست. ايگلتون، از طريق مجموعهاي از خوانشهاي درخشان و موشکافانه – از ييتس و فِراسْت و آودِن و ديکِنسُون – که طوري در دل کارکردهاي نقد تدوين شدهاند که احتمالاً تشريح آن فقط از عهدهي او برميآيد، نشان ميدهد که نظريهي ادبي، اگر بهطور جدّي درک شود، چگونه ميتواند زمينهاي براي درک شعر فراهم کند. اين کتاب دفاعيهاي حياتي از شعر در زمانهي ما خواهد بود.» تري ايگلتون استاد ادبيات انگليسي و صاحب کُرسيِ جان ادوارد تِيلُور در دانشگاه منچستر است. از جمله آخرين آثار او: رُمان انگليسيزبان (2004)، خشونت دلانگيز: مفهوم امرِ تراژيک (2003)، مفهوم فرهنگ (2000)، محقّقان و شورشيان ايرلندي قرن نوزدهم (1999)، درآمدي بر نظريهي ادبي (ويراست دوم، 1996)، و توهّمات پُستمدرنيسم (1996)
سوسياليسم (درآمدي كوتاه)
کتاب سوسياليسم (درآمدي كوتاه):امروزه خيلي از مردم سوسياليسم را نوعي ايدئولوژي منسوخ قلمداد ميكنند.مايكل نيومن در اين درآمد كوتاه ميكوشد تا ايدهي سوسياليسم را در بستري مدرن براي مخاطب امروزي بنشاند.او انديشههاي سوسياليستي را در چاچوب تطور تاريخيشان، از انقلاب فرانسه تا عصر حاضر ،شرح ميدهد و به سنجش تلاشهاي عملي براي به بار نشاندن سوسياليسم ميپردازد. اين كتاب صرفا تاريخچهاي از عقايد سوسياليستي به دست نميدهد ، بلكه رويكردي متفاوت در پيش ميگيرد و ، با تمركز بر تضاد ميان كمونيسم و سوسيال دموكراسي ، عرصهي عمل و نظر را به يكسان بررسي ميكند. نيومن همچنين دربارهي رابطهي ميان سوسياليسم و مفاهيمي چون دموكراسي ، آزادي و برابري به بحث مينشيند و البته سراغ اشكال معاصر سوسياليسم نيز ميرود تا بحث را كاملا روزآمد كند. تمركز كتاب بر اروپا و اتحاد جماهير شوروي است ، اما به زمينهي جغرافيايي گستردهتري تسري مييابد. رويكرد تازهي نيومن به اين موضع براي خوانندگان كتاب امكان ارزيابي دوبارهاي از سوسياليسم را فراهم ميآورد.